Lateinische Lektüre
für den Unterricht am
Gymnasium und Latinum-Kurse
-
Lateinische Anfangslektüre
-
-
-
-
- Interpretationshinweise:
- Vollständige Texte
mit Übersetzung aus dem Bellum Gallicum
- Buch I:
- Helvetierkrieg: Caes.Gall.1,1-5 | Caes.Gall.1,6-10 | Caes.Gall.1,11-15 | Caes.Gall.1,16-1,20 | Caes.Gall.1,20-1,25 | Caes.Gall.1,26-1,29 |
- Krieg gegen Ariovistus: Caes.Gall.1,30-54
- Buch II: Unterwerfung der Belger: Caes.Gall.2,1-35
- Buch III: Kämpfe mit Stämmen in den Alpen, Nordwestgallien, Aquitaniern, Menapiern und Morinern: Caes.Gall.3,1-29
- Buch IV:
- Buch V:
- Buch VI:
- Buch VII:
- Buch VIII:
- Unterwerfung der Bellovaker: 8,1-25 |
- Kämpfe gegen Dumnacus: 8,26-31 | Eroberung von Uxellodunum: 8,32-44 | Abschließende Kämpfe: 8,45-48,9 | Neuntes Kriegsjahr und Ereignisse vor dem Bürgerkrieg: 8,48,10-55
- Einzelne Kapitel aus dem bellum civile:
Caes.civ.1,1 | Caes.civ.1,2 | Caes.civ.1,3 | Caes.civ.1,4 | Caes.civ.1,5 | Caes.civ.1,6 | Caes.civ.1,7
- Übungstexte im Umfang von Oberstufenarbeiten und schriftlicher Latinumsprüfungen: Caes.Gall.1,31 | Caes.Gall.1,39 | Caes.Gall,1,40 | Caes.Gall.1,52 | Caes.Gall.2,1 | Caes.Gall.2,6 | Caes.Gall.2,8 | Caes.Gall.2,12 | Caes.Gall.3,18 | Caes.Gall.6,13 | Caes.Gall.6,23 | Caes.Gall.8,49 | Caes.civ.1,71 | Caes.civ.3,19
- Kurze Texte für
Klassenarbeiten und mündliche Prüfungen
-
-
-
-
Ciceros Reden:
- Cic.Arch.
(pro Archia poeta) (vollst. lat.-deutsch)
- Cic.Catil.1,1-33
(vollst. lat.-deutsch) |
- Cic.Catil.2,1-29
(vollst. lat.-deutsch) |
- Cic.Catil.3,1-29
(vollst. lat.-deutsch) |
- Cic.Catil.4,1-24
(vollst. lat.-deutsch) |
- Cic.Manil.1-71 [de
imperio Gnaei Pompei] (vollst. lat.-deutsch) |
- Cic.Phil.4 (vollst.
lat.-deutsch) |
- Cic.S.Rosc. (vollst.
lat.-deutsch) |
- Cicero, Reden (Auswahl) |
- Texte im Umfang von Oberstufenarbeiten und schriftlicher Latinumsprüfungen: Cic.Arch.
12-14 | Cic.
Catil.4,7 | Cic.Deiot.12 | Cic.DivCaec.11 | Cic.DivCaec.19 | Cic.Manil.65 | Cic. Mur.6-7 | Cic.Mur.83,9 | Cic.Phil.3,1-5 | Cic.Phil.4,11 | Cic.Phil.5,42-45 | Cic.Phil.5,49-51 | Cic. Phil.7,19f;
27 | Cic.Phil.8,8-10 | Cic.Planc.64,7 | Cic.Sest.46 | Cic.Sest.50 | Cic.S Rosc.4-5 | Cic.Verr.1,1,18 | Cic. Verr.1,
47-50 | Cic.Verr.2,1,46-48 | Cic.Verr.2,1,54-57 | Cic.Verr.2,4,94
- Reden: Kurze
Texte für Klassenarbeiten und mündliche
Prüfungen |
-
- Cato maior
De senectute: vollständig lat./dt. / Kommentar
- Laelius
De amicitia (vollst. lat./dt.)
-
- Cic.rep.1,1-3 | Cic.rep.1,1-12| Cic.rep.1,12-13 | Cic.rep.1,14-18 | Cic.rep.1,38-41 | Cic.rep.1,42-46 | Cic.rep.1,47-49 | Cic.rep.1,51-53 | Cic.rep.1,54-63 | Cic.rep.1,65-68 | Cic.rep.1,69-71 | Cic.rep.2,1 | Cic.rep.3,1-2 | Cic.rep.3,33 | Cic.rep.3,43
- Somnium Scipionis: Cic.rep.6,9-12 | Cic.rep.6,13-16 | Cic.rep.6,17-19 | Cic.rep.6,20-25 | Cic.rep.6,26-28 | Cic.rep.6,29
- Referate: Gesprächsrahmen | Vita activa | Verfassungsdiskussion | Naturrecht | Gesamtaufbau | Somnium Scipionis und ER-Mythos | Ciceros Staatsdefinition im Vergleich | Platons Staat und Ciceros De republica | Rom-Geschichte in Cic.rep.II | Rom als Idee | Seneca und die Stoa |
-
De
legibus
-
- Cic.Tusc.1,1-6 | Cic.Tusc.1,57-65 | Cic.Tusc.5,1-11 | Cic.Tusc.2,11-12 | Cic.Tusc.2,42-49 | Cic.Tusc.2,51-67 | Cic.Tusc.3,1-6 | Cic.Tusc.3,22-25 | Cic.Tusc.3,32-38 | Cic.Tusc.3,52-60 | Cic.Tusc.4,38-46 | Cic.Tusc.5,15-17 | Cic.Tusc.5,26-28 | Cic.Tusc.5,68-72 | Cic.Tusc.5,73-79 | Cic.Tusc.5,37-48 | Cic.Tusc.5,54-67 | Cic.Tusc.5,80-82 | Cic.Tusc.5,97-118 |
-
De
finibus bonorum et malorum
-
De divinatione
-
De natura deorum
-
De officiis
- Cic.off.1,11-14 | Cic.off.1,15-17 | Cic.off.1,18-19 | Cic.off.1,20-41 | Cic.off.1,34-36 | Cic.off.1.62-69,1 | Cic.off.1.69,2-73 | Cic.off.1,74-78 | Cic.off.1,84,3-92 | Cic.off.1,93,3-96 | Cic.off.2,1-8 | Cic.off.2,23-29 | Cic.off.2,73-77 | Cic.off.3,1-4 | Cic.off.3,11-19 | Cic.off.3,19-32 | Cic.off.3,35-40 |
-
- De oratore
- 1,1-23 | 1,24-29 | 1,30-34 | 1,35-44 | 1,45-57 | 1,58-68 | 1,69-73 | 1,74-79 | 1,80-95 | 1,96-101 | 1,102-112 | 1,113-133 | 1,134-146 | 1,147-159 | 1,160-165 | 1,166-200 | 1,201-203 | 1,204-208
- lateinischer
Text (I-III) | deutsche
Übersetzung (R.Kühner) (I-III) [Paralleltexte]
- Cic.inv.1-5 | Cic.or.7-1 | Cic.Brut.301-3199 |
- Ciceros Briefe:
-
-
Gauß, Eugen
-
-
- Biographischer Steckbrief
- Interpretationszugänge zur
Lyrik
- carmina: Hor.c.1,1 | Hor.c.1,2 | Hor.c.1,3 | Hor.c.1,4 | Hor.c.1,5 | Hor.c.1,6 | Hor.c.1,9 | Hor.c.1,10 | Hor.c.1,11 | Hor.c.1,13 | Hor.c.1,14 | Hor.c.1,18 | Hor.c.1,22 | Hor.c.1,31 | Hor.c.1,34 | Hor.c.1,37 | Hor.c.2,3 | Hor.c.2,7 | Hor.c.2,10 | Hor.c.2,13 | Hor.c.2,14 | Hor.c.3,1 | Hor.c.3,2 | Hor.c.3,3 | Hor.c.3,4 | Hor.c.3,5 | Hor.c.3,6 | Hor.c.3,9 | Hor.c.3,13 | Hor.c.3,21 | Hor.c.3,26 | Hor.c.3,28 | Hor.c.3,30 | Hor.c.4,3 | Hor.c.4,15 |
- Epoden: Hor.epod.2 | Hor.epod.7 | Hor.epod.9 | Hor.epod.16 |
- Satiren: Hor.sat.1,1 | Hor.sat.1,2 | Hor.sat.1,3 | Hor.sat.1,4 | Hor.sat.1,5 | Hor.sat.1,6 | Hor.sat.1,7 | Hor.sat.1,8 | Hor.sat.1,9 | Hor.sat.1,10 | Hor.sat.2,1 | Hor.sat.2,6 |
- Metrik
-
Iustinus
-
- Längere Passagen: Liv.2,3-5 | Liv.2,48,5 - 2,50,11 | Liv.21,1-15 | Liv.21,16-21,30 | (Liv.21,18)
- Texte im Umfang von Oberstufenarbeiten und schriftlicher Latinumsprüfungen:
Liv.1,9ff | Liv.1,16 | Liv.1, 31 | Liv.2,
23 | Liv.2,34 | Liv.3,17 | Liv.3,27 | Liv.4,19 | Liv.5, 27,1 | Liv.5,27,10 | Liv.6, 28 | Liv.7,9,8 | Liv.7,17 | Liv.8,9 | Liv.9,7,6 | Liv.9,30,3 | Liv.10,11 | Liv.21,11,3 | Liv.21,23 | Liv.22,49 | Liv.25,39,2 | Liv.26,18 | Liv. 26,43 | Liv.26,49,7 | Liv.28,39 | Liv.30,20 | Liv.31,6,3
- Kurze Texte für Klassenarbeiten und mündliche
Prüfungen aus der 1. Dek.
-
-
Martial
- Auswahl:
- 1. Teil: 1,1 | 1,10 | 1,16 |1,19 |1,24 | 1,28 | 1,29 | 1,33 | 1,38 | 1,47 | 1,57 | 1,63 | 1,68 | 1,75 | 1,79 | 1,91 | 1,95 | 1,110 | 1,118 | 2,3 | 2,7 | 2,10 | 2,12 | 2,13 | 2,20 | 2,21| 2,25 | 2,35 | 2,38 |2,56 | 2,58 | 2,66 | 2,67 | 2,78 | 2,80 | 2,87 | 2,93 | 3,8 | 3,9 | 3,11 | 3,12 | 3,17 |3,38 | 3,43 | 3,56 | 3,61 | 3,63 | 4,12 | 4,21 | 4,24 | 4,36 | 4,41 | 4,56 | 4,72 | 4,85 | 4,89 |
- 2. Teil: 5,13 | 5,15 | 5,20 | 5,29 | 5,43 | 5,45 | 5,47 | 5,54 | 5,58 | 5,59 | 5,73 | 5,81 | 5,83 | 6,17 | 6,34 | 6,55 | 6,60 | 6,73 | 6,77 | 6,82 | 6,87 | 7,3 | 7,16 | 7,73 | 7,77 | 7,81 | 8,20 | 8,12 | 8,13 | 8,16 | 8,23 | 8,27 | 8,29 | 8,35 | 8,69 | 8,74 | 8,79 | 9,10 | 9,14 | 9,15 | 9,78 | 9,88 | 9,97 |
- 3. Teil: 10,8 | 10,9 | 10,18 | 10,31 | 10,43 | 10,47 | 10,84 | 11,14 | 11,17 | 11,18 | 11,34 | 11,35 | 11,38 | 11,42 | 11,59 | 11,64 | 11,67 | 11,77 | 11,83 | 11,84 | 11,92 | 11,93 | 11,101 | 11,107 | 12,10 | 12,12 | 12,23 | 12,25 | 12,29 | 12,30 | 12,39 | 12,45 | 12,51 | 12,56 | 12,51 | 12,73 | 12,92 | 14,194 | 14,195
-
- 1-4: Prooemium [ 01 | 02 | 03 | 04 ]
- 5-13: Rede des Heiden Caecilius: [ 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 ]
- 14-15: Ãœbergang zur Verteidigung (Zwischenreden des Minucius und Caecilius)
- 16-38: Verteidigungsrede des Octavius für das Christentum
- 39-40: Schluss: Caecilius wird infolge der Octaviusrede Christ
-
-
Nepos (vollständig lateinisch u. deutsch)
-
- Biographischer Steckbrief
- Ars amatoria I (lat./dtsch. tlw.)
- Fasten: Widmung (Ov.fast.1,1-26) | Neujahrsfeier (Ov.fast.1,63-88) | Janus (1,89-140) | Befragung des Janus (Ov.fast.1,171-226) | Fest der Carmenta ( Ov.fast.1,465-586) | Paganalia (Ov.fast.1,663-696) | Weihefest der Ara
Pacis (1,709-724) | Delphin und Arion (2,83-118) | Faunus,
Fabier (Ov.fast.2,193-242) | Romulus und Remus (2,381-422) | Apotheose
des Romulus (2,491-512) | Feralia (2,533-566) | Caristia (2,617-638) | Terminalia (2,639-684) | Regifugium (2,685-710) | Matronalia (3,167-230) | Romulus und Remus (3,1-76) | Anna
Perenna (3,523-660) | Liberalia (3,713-790) | Minervafest (3,809-834) |
- Metamorphosen: Inhalt
- Literatur - Zitate |
Einzelne für den Unterricht geeignete Metamorphosen (doppelsprachig) |
- Prooemium (1,1-4)
- Weltentstehung (1,5-88)
- Weltzeitalter (1,89-150)
- Giganten (1,151-162)
- Lycaon (1,163-252)
- Die große
Flut (1,253-312)
- Deukalion
und Pyrrha (1,313-415)
- Daphne (1,452-567)
- Callisto
und Arcas (2,401-530)
- Cadmus (3,1-130)
- Narcissus
und Echo (3,339-510)
- Pentheus
und Bacchus (3,511-576)
- Pyramus
und Thisbe (4,55-166)
- Perseus,
Atlas und Andromeda (4,604-739
- Raub der
Proserpina (5,385-571)
- Niobe (6,146-312)
- Lykische
Bauern (6,313-381)
- Iason
und Medea (7,1-158)
- Medeas
Rache an Pelias (7,297-349)
- Pest
auf Aegina (7,517-660)
- Daedalus
und Icarus (8,183-235)
- Philemon
und Baucis (8,611-724)
- Tod
des Herakles (9,134-272)
- Iphis (9,666-797)
- Orpheus
und Eurydice (10,1-105)
- Pygmalion (10,243-297)
- Tod
des Orpheus (11,1-66)
- Midas (11,85-193)
- Achilles'
Tod (12,580-619)
- Apotheose
des Aeneas (14,581-608)
- Apotheose
Caesars (15,745-851)
- Lob
des Augustus (15,852-870)
- Sphragis
(Epilog) (15,871-879)
|
- | Prooemium: 1,1-4 | Syrinx 1,682-719 | Battus 2,680 | Narcissus 3,351 | Orph.u.Euryd. 10,
1-77
Text und gegliederte Inhaltsangabe der Metamorphosen Ovids, Bücher I - XV |
|
- Musikrezeption: Benjamin Britten: Six Metamorphoses after Ovid (Oboe solo):
- PAN, who played upon the reed pipe which was Syrinx, his beloved: Six Metamorphoses After Ovid Op 49- Pan
- PHAETHON who rode upon the chariot of the sun for one day and was hurled into the river Padus by a thunderbolt: Six Metamorphoses After Ovid Op 49- Phaethon
- NIOBE who, lamenting the death of her fourteen children, was turned into stone: Six Metamorphoses After Ovid Op 49- Niobe
- BACCHUS at whose feasts is heard the noise of gaggling women's tattling tongues and shouting out of boys: Six Metamorphoses After Ovid Op 49- Bacchus
- NARCISSUS who fell in love with his own image and became a flower: Narcissus
- ARETHUSA who, flying from the love of Alpheus the river god, was turned into a fountain: Six Metamorphoses After Ovid Op 49- Arethusa
-
Petronius
- Inhalt - Literatur - Zitate
- Die Ereignisse vor der Cena (Petron.1-26)
- Cena Trimalchionis: Petron.27-41,8 | Petron.41,9-46 | Petron.47-64 | Petron.65-71 | Petron.72-78
- Bekanntschaft mit Eumolpus: Der Ephebe von Pergamon (
Petron.79-88)
- In der Bildergalerie: Troias Fall: Petron.88,1-90,6
- Enkolpius, Eumolpus und Giton in der Herberge (
Petron.91-99)
- Auf dem Schiff des Lichas und der Tryphaena unterwegs nach Tarent (Petron.100
- 110,5)
- Die Witwe von Ephesos: Petron.110,6-113,2
- Schiffbruch und Tod des Lichas, Possenspiel für die Erbschleicher von Kroton, die Poetik des Eumolpus und sein Bürgerkriegsgedicht (Petron.114-125)
- (Petron.126-141)
-
Phaedrus
-
-
- Zur
Person des Jüngeren Plinius
- Plin.paneg.1-4
- Briefe (mit deutscher Übersetzung)
- aus Buch 1: Plin.epist.1,1 | Plin.epist.1,6 | Plin.epist.1,9 | Plin.epist.1,10 |
- aus Buch 2: Plin.epist.2,6 | Plin.epist.2,11 | Plin.epist.2,12 | Plin.epist.2,14 | Plin.epist.2,17 |
- aus Buch 3: Plin.epist.3,1 |
- aus Buch
5: Plin.epist.5,6 | Plin.epist.5,8 | Plin.epist.5,19 |
- aus Buch 6: Plin.epist.6,1 | Plin.epist.6,16 | Plin.epist.6,20 |
- aus Buch 9: Plin.epist.9,36 | Plinepist.9,40 |
- aus Buch 10: Plin.epist.10,1 | Plin.epist.10,2 | Plin.epist.10,4 | Plin.epist.10,5 | Plin.epist.10,6 |Plin.epist.10,7 | Plin.epist.10,8 | Plin.epist.10,9 | Plin.epist.10,10 | Plin.epist.10,13 | Plin.epist.10,14 | Plin.epist.10,16 | Plin.epist.10,17a | Plin.epist.10,17b | Plin.epist.10,18 | Plin.epist.10,19 | Plin.epist.10,20 | Plin.epist.10,49 | Plin.epist.10,50 |
- Übungsabschnitte für Latinumvorbereitung:
- Plin.epist.2,6,3-5 | Plin.epist.5,8,6-8 | Plin.epist.8,22,2-4 | Plin.epist.8,24,2-4 | Plin.epist.9,6,1-4 | Plin.epist.10,96,1-3 | Plin.epist.10,96,5-6 | Plin.epist.10,96,7 | Plin.epist.10,97,1-2 | Plin.epist.6,16,4-7 | Plin.epist.6,16,7-10 | Plin.epist.6,16,9-11 | Plin.epist.6,20,2-5 | Plin.epist.6,20,13-15 | Plin.epist.9,36,1-2 |
-
- Prop.1,1 | Prop.1,3 | Prop.1,6 | Prop.1,7 | Prop.1,11 | Prop.1,14 | Prop.1,17 | Prop.1,18 | Prop.1,21 | Prop.1,22 | Prop.2,2 | Prop.2,3 | Prop.2,14 | Prop.2,19 | Prop.2,27 | Prop.3,24 | Prop.3,25
-
-
-
Sueton
-
- Agricola: Tac.Agr.1-3
- Annales:
- Tac.ann.1:
- Tac.ann.1,1-5 (Lebensende des Augustus)
- Tac.ann.1,6-15 (Regierungantritt des Tiberius)
- Tac.ann.1,16-30 (Pannonischer Aufstand)
- Tac.ann.1,31-49 (Germanicus und die Unruhen am Rhein)
- Tac.ann.1,50-52 (Germanicus' Herbstfeldzug in Germanien)
- Tac.ann.1,53 (Tod der Iulia)
- Tac.ann.1,55-58 (Frühjahr 15 v.Chr. in Germanien)
- Tac.ann.1,59-62 (Schlachtfeld des Varus)
- Tac.ann.1,63-68 (Germanicus kämpft gegen Arminius)
- Tac.ann.1,69-71 (Rückkehr des Heeres an den Rhein)
- Tac.ann.1,72-74 (Das Majestätsgesetz als Paradeigma eines historischen Prozesses)
- Tac.ann.2
- Tac.ann.3:
- Tac.ann.4:
- Tac.ann.6:
- Tac.ann.11:
- Tac.ann.12:
- Tac.ann.13:
- Tac.ann.14:
- Tac.ann.15:
- Tac.ann.15,38-43 (Brand Roms und Neros Rolle dabei)
- Tac.ann.15,44-47 (Christen als Neros Sündenböcke. Prodigia)
- Tac.ann.15,48-73: Die Pisonische Verschwörung
- Germania: Tac.Germ.1-5 | Tac.Germ.6-15 | Tac.Germ.16-27 | Tac.Germ.28-29 | Tac.Germ.30-37 | Tac.Germ.38-46
- Historiae:
-
Terenz
-
-
Vergil
-
-
Aeneis: lateinischer Text, deutsche Übersetzung
und Lektüreauswahl
- Aen.1,1-33: Proömium
- Aen.1,34-49: Iunos Monolog
- Verg.Aen.1,50-80: Iuno bei Aeolus
- Verg.Aen.1,81-123: Der Seesturm
- Verg.Aen.1,124-156: Neptunus glättet die Wogen
- Verg.Aen.1,223-304: Gespräch zwischen Venus und Iupiter
- Verg.Aen.2,1-56: Das Troianische Pferd
- Verg.Aen.2,199-267: Laokoons Tod
- Verg.Aen.6,679-702: Aeneas begegnet seinen Vater Anchises im Lethe-Tal (Seelenlehre)
- Verg.Aen.6,703-751: Aeneas in der Unterwelt, Rede des Anchises
- Verg.Aen.6,752-853: Die Römerschau. Anchises-Rede
|
Vollständiger lat. u. dt. Text der Bucolica (Eklogen) |
Lat.Text und dt.Übers. |
I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X
|
|
|
-
Varia
- J. W. v. Goethe: Hermann und Dorothea (latine vertit: M.B.G.Fischer, 1822)
-
Briefliteratur
-
-
Index
- Römische Geschichte
-
-
-
-
-
|
Extern:
|
|
Bieler,
L. (2)
|
Geschichte der römischen Literatur, II: Die Literatur der Kaiserzeit, Berlin (Sammlung Göschen 866) 1961 |
Sententiae excerptae: Lat. zu "Latein" und "Literatur" |