Nos personalia non concoquimus. Nostri consocii (Google, Affilinet) suas vias sequuntur: Google, ut intentionaliter te proprium compellet, modo ac ratione conquirit, quae sint tibi cordi. Uterque consocius crustulis memorialibus utitur. Concedis, si legere pergis.
 
 
 

top

| I-0 | I-1 | I-2 | I-3 | I-4 | I-5 | I-6 | I-7 | I-8 | I-9 | I-10 | I-11 | I-12 | I-13 | I-14 | I-15 | I-16 | I-17 | I-18 | I-19 | I-20 | I-21 | I-22 | I-23 | I-24 | I-25 | I-26 | I-27 | I-28 | I-29 | I-30 | I-31 | I-32 | I-33 || II-1 | II-2 | II-3 | II-4 | II-5 | II-7 | II-9 | II-10 | II-11 | II-12 | Hausaufgaben | Noten | Vokabeltraining |

Latein für Kinder

konzipiert als

Begleitgrammatik zum Lateinunterricht ab der 5. Klasse

Der Aufbau der Lateingrammatik orientiert sich an dem Unterrichtswerk "Ianua Nova" (V&R Göttingen), kann aber auch in Verbindung mit anderen Lehrbüchern verwendet werden. 

I 24: Die Spielarten der 3. Dekl.  und die u-Dekl.

 


zurück nach unten vorwärts

 

IN I 24

 

In der Lektion I 24 erweitern wir unsere Kenntnis der Deklinationen:
  1. Wir lernen, dass zur 3. Deklination (für uns bisher gleichbedeutend mit der Konsonantischen Deklination) noch zwei weitere Spielarten gehören: die "i-Dekl." und die "Gemischte Dekl."
    Wir lernen,
    1. wie sich die drei Gruppen im Formenbestand unterscheiden, und
    2. Regeln, die uns angeben, welche Substantive zu welcher Gruppe gehören.
    3. Du findest für die i-Dekl. und die Gem. Dekl. jeweils ein Deklinationsmuster,
    4. eine Tabelle, die alle Vokabeln der i-Dekl. und der Gem.-Dekl. aus dem 1. Band unseres Übungsbuches verzeichnet.
  2. Ganz neu lernen wir die "u-Deklination"

 

1. Die dritte Deklination
a) Die verschiedenen Endungen (zum Vergrößern Bild anklicken):

gemdekl.gif (6015 Byte)

 
b.) Die Zugehörigkeit:
  1. Zur i-Deklination (-im, -i, <-ia>, -ium) gehören:
    1. die Feminina: sitis, puppis, turris / febris, vīs, secūris
    2. die Neutra auf -ar, -e-, -al (Areal-Wörter)
    3. die Adjektive (Achtung: Akk.: -em!) [Ausnahmen: dives, pauper, vetus]
  2. Zur Gemischten Deklination (-em, -e, <-ia>, -ium) gehören:
    1. die gleichsilbigen Substantive auf -is oder -es (soweit nicht i-Dekl.) [Ausnahmen: iuvenis, canis, sedes]
    2. die Substantive mit mindestens zwei Konsonanten vor dem -is des Gen. [Ausnahmen: pater, māter, frāter]
    3. das PPA
  3. Zur Konsonantischen Deklination (-em, -e, <-a>, -um) gehören:
    1. die übrigen Substantive der 3. Deklination
    2. die Komparative

Filter.gif (7838 Byte)

 

Substantive der 3. Deklination

  Kons. Deklination
  lēx,lēgis,f genus,eris,n

Singular

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
lēx
lēg - is
lēg - ī
lēg - em
lēg - e
genus
gener - is
gener - ī
genus
gener - e

Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
lēg - ēs
lēg - um
lēg - ibus
lēg - ēs
lēg - ibus
gener - a
gener - um
gener - ibus
gener - a
gener - ibus
  Gemischte Deklination
  cīvis, is, m urbs, urbis, f

Singular

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
cīv - is
cīv - is
cīv - ī
cīv - em
cum cīv - e
urb - s
urb - is
urb - ī
urb - em
urb - e

Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
cīv - ēs
cīv - ium
cīv - ibus
cīv - ēs 
cīv - ibus
urb - ēs
urb - ium
urb - ibus
urb - ēs
urb - ibus
 

i-Deklination

  turris, is, f mare, is, n

Singular

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
turr - is
turr - is
turr -  ī
turr - im
turr - ī
mar - e
mar - is 
mar - ī
mar - e
mar - ī

Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
turr - ēs
turr - ium
turr - ibus
turr - ēs (-is)
turr - ibus
mar - ia
mar - ium
mar - ibus
mar - ia
mar - ibus

 

Adjektive der i-Deklination

i-Deklination

dreiendige Adjektive
ācer ācr-is ācr-e
m. f. n.
Singular
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
ācer
ācr - is
ācr -  ī
ācr - em
ācr - ī
ācr - is
ācr - is
ācr - ī
ācr - em
ācr -ī
ācr - e
ācr - is
ācr - ī
ācr - e
ācr -ī

Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
ācr - ēs
ācr - ium
ācr - ibus
ācr - ēs
ācr - ibus
ācr - ēs
ācr - ium
ācr - ibus
ācr - ēs
ācr - ibus
ācr - ia
ācr - ium
ācr - ibus
ācr - ia
ācr - ibus
zweiendige Adjektive
fort-is fort-is
m. / f. n.
Singular
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
fort - is
fort - is 
fort - ī
fort - em
fort - ī
fort - e
fort - is 
fort - ī
fort - e
fort - ī

Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
fort - ēs
fort - ium
fort - ibus
fort - ēs
fort - ibus
fort - ia
fort - ium
fort - ibus
fort - ia
fort - ibus
einendige Adjektive
fēlix
m. / f. n.
Singular
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
fēlīx
fēlīc - is
fēlīc - ī
fēlīc - em
fēlīc - ī
fēlīx
fēlīc - is
fēlīc - ī
fēlīx
fēlīc - ī

Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
fēlīc - ēs
fēlīc - ium
fēlīc - ibus
fēlīc - ēs
fēlīc - ibus
fēlīc - ia
fēlīc - ium
fēlīc - ibus
fēlīc -  ia 
fēlīc - ibus

 

Beispiele:

1.) Zur i-Deklination (-im, -i, <-ia>, -ium) gehören:
       a) die Feminina: sitis, puppis, turris / febris, vis, securis
  sitis, is, f - Durst puppis, is, f - Heck, Schiff turris, is, f - Turm febris, is, f - Fieber
  vīs, vim, vī, f (30) Pl.: vīres, ium, f (30) secūris, is, f - Beil  
       b) die Neutra auf -ar, -e-, -al (Areal-Wörter)
  exemplar, āris, n - Beispiel, Muster mare, is, n (24) (moenia, ium, n) (24) animal, is, n (26)
       c) die Adjektive (Achtung: Akk.: -em!)
  ca) dreiendige Adjektive:
  ācer, ācris, ācre (30) celer, eris, e (30)    
  cb) zweiendige Adjektive:
  gravis, e (30) immortālis, e (30) omnis, e (30) fortis, e (30)
  crūdēlis, e (30) facilis, e (30) difficilis, e (30) mortālis, e (30)
  nōbilis, e (30) brevis, e (31) fidēlis, e (31) inūtilis, e (32)
  ūtilis, e (32) horribilis, e (34) mirābilis (34)  
  cc) einendige Adjektive:
  cōnstāns, antis (30) ingēns, entis (30) potēns, entis (32) sapiēns, entis (32)
  prūdēns, entis (33)      
  fēlīx, īcis (30) infēlīx, īcis (30) atrox, ōcis (35)  
2.) Zur Gemischten Deklination (-em, -e, <-ia>, -ium) gehören:
       a) die gleichsilbigen Substantive auf -is oder -es (soweit nicht i-Dekl.)
       hostis, is, m (10) civis, is, m (24) classis, is, f (24) finis, is, m (24)
  navis, is, f (24) fames, is, f (25) vestis, is, f (26) clades, is, f (27)
  ovis, is, f (30) ignis, is, m (33) nubes, is, f (34)  
       b) die Substantive mit mindestens zwei Konsonanten vor dem -is des Gen.
  ars, artis, f (24) gens, gentis, f (24) mōns, montis, m (24) urbs, urbis, f (24)
  arx, arcis, f (27) pars, partis, f (27) mors, mortis, f (29) frōns, frontis, f (30)
  mens, mentis, f (30) sors, sortis (31)    

 

 

u-Deklination

  exercitus, ūs, m cornu, ūs, n domus, ūs f
Singular      
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
exercit - us
exercit - ūs
exercit - uī
exercit - um
exercit - ū
corn - ū
corn - ūs
corn - ū (-uī)
corn - ū
corn - ū
dom-us
dom-ūs
dom-uī
dom-um
dom-ō

Plural

     
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.
exercit - ūs
exercit - uum
exercit - ibus
exercit - ūs
exercit - ibus
corn - ua
corn - uum
corn - ibus
corn - ua
corn - ibus
dom-ūs
dom-ōrum (-uum)
dom-ibus
dom-ōs
dom-ibus

 

Zum Einüben:

  Kons. Deklination
  lēx - Gesetz genus - Art

Singular

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.

 











Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.










  Gemischte Deklination
  cīvis - Bürger urbs -Stadt

Singular

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.

 











Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.










 

i-Deklination

  turris -Turm mare - Meer

Singular

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.

 











Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.










 

i-Deklination

dreiendige Adjektive
ācer    
m. f. n.
Singular
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.















Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.















i-Deklination

zweiendige Adjektive einendige Adjektive
fort-is   fēlix
m. / f. n. m. / f. n.
Singular
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.




















Plural

Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.




















 

 

u-Deklination

  exercitus, us, m cornu, us, n domus, us f
Singular      
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.















Plural

     
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Abl.















 

A fronte non eadem videor, quae a tergo

Gallina Helga dicit: "A fronte non eadem videor, quae a latere et a tergo."

 

Übungstext:

Troia und Odysseus

  1. Homerus poeta Graecos antiquis temporibus exercitum magnum navibus Troiam traduxisse et in planitie ad Troiam sita cum gentibus Asiae pugnavisse narrat.
  2. Post decem annos Graeci hostes, quamquam fortiter pugnaverunt, dolo Ulixis vicerunt et moenia urbis deleverunt.
  3. Navis Ulixis, postquam Graeci potentiae Priami regis finem fecerunt, vi tempestatum per fluctus marium ad multos portus et insulas appulsa est.
  4. Polyphemum Cyclopem, cui magnae vires corporis erant, Ulixes, quod comites devorabat, caecavit.
  5. Tandem Ulixes, postquam decem annos per maria erravit, montes Ithacae patriae conspexit et pericula maris effugit.
Übersetzung:

 

Angaben (bes. Eigennamen):
1 traducere, o – hinüberführen, übersetzen | 2 fortiter – tapfer | 3 tempestas, atis, f – Sturm, Unwetter | 4 caecare – blenden
 Übung: Akk. Sgl. Abl. Sgl. Nom. Pl.  Gen.Pl. 
turris
classis
miles
animal

 

zurück nach oben vorwärts
Sententiae excerptae:
Lat. zu "Grammatik"
1572
Grammaticus non erubescet soloecismo, si sciens fecit, erubescet, si nesciens.
Ein Grammatiker wird nicht über einen Fehler erröten, wenn er ihn mit Wissen macht, er wird (aber) erröten, wenn er ihn ohne Wissen gemacht hat.
Sen.epist.95,9.


Literatur:
zu "Grammatik"
722
Abel, F.
Ausbildung des bestimmten Artikels...
in: Glotta 48/1970
booklooker
zvab

3614
Ahrens, H.L.
De Graecae Linguae Dialectis, I,II,
Göttingen 1839/1843
booklooker
zvab

775
Anlauf, G.
Standard late Greek oder Attizismus? ..Optativgebrauch im nachklassischen Griechisch
Diss. Köln 1960
booklooker
zvab

1236
Barié, P.
Phrasenstruktur oder Dependenzrelation..lat.Syntaxtheorie
in: AU XVI 5,65
booklooker
zvab

452
Chantraine, P.
Grammaire homerique I-II
Paris 1958-1963
booklooker
zvab

978
Kühner, R. / Gerth, B.
Ausführliche Grammatik der griechischen Sprache (3. Aufl. bearbeitet von F. Blass und B. Gerth)
Hannover 1834-1835; 3/1890-1904
booklooker
zvab

979
Kühner, R. / Stegmann, C.
Ausführliche Grammatik der lateinischen Sprache (bearbeitet von F.Holzweißig und C.Stegmann) I-II
Hannover 1877-1879; 1912-1914; 1955; Darmstadt (WBG) 4/1962
booklooker
zvab

4170
Nepos / Glücklich
Hannibal : Text mit Erläuterungen ; Arbeitsaufträge, Begleittexte, Stilistik und Übungen zu Grammatik und Texterschliessung. Von Hans-Joachim Glücklich und Stefan Reitzer
Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht, 4/1996
booklooker
zvab

2591
Nepos, Cornelius
Hannibal : Text mit Erläuterungen, ; Arbeitsaufträge, Begleittexte, Stilistik und Übungen zu Grammatik und Texterschließung
Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht, 4,1996
booklooker
zvab

2593
Nepos, Cornelius / Nickel, Rainer
Nepos lesen - kein Problem! : Übungen zur Wiederholung der Grammatik
Bamberg : Buchner, 1,1991
booklooker
zvab

2613
Schwenke, Richard
Über das Gerundium u. Gerundivum bei Cäsar u. Cornelius Nepos
Frankenberg : C. G. Rossberg, (1882)
booklooker
zvab

4581
Stolz, Peter
Handbuch zur lateinischen Sprache des Mittelalters. 5 Bde. 1.: Einleitung, Lexikologische Praxis, Wörter und Sachen, Lehnwortgut 2.: Bedeutungswandel und Wortbildung 3.: Lautlehre 4.: Formenlehre, Syntax, Stilistik 5.: Biblographie, Quellenübersicht, Register
Beck. München 1996–2004
booklooker
zvab

3615
Thumb-Kieckers
Griechische Dialekte, I,II.
Heidelberg 1932/1959
booklooker
zvab

2630
Traut, Georg
Lexikon über die Formen der griech. Verba. Mit zwei Beilagen: Verzeichnis der Declinations- und Conjugations-Endungen; Grammatischer Schlüssel.
Meisenheim (Olms, Reprint der 1867 in Gießen erschienenen Ausgabe) 1986
booklooker
zvab


bottom © 2000 - 2024 - /Ian/LGrLkI24.php - Letzte Aktualisierung: 09.03.2022 - 14:23