Nos personalia non concoquimus. Nostri consocii (Google, Affilinet) suas vias sequuntur: Google, ut intentionaliter te proprium compellet, modo ac ratione conquirit, quae sint tibi cordi. Uterque consocius crustulis memorialibus utitur. Concedis, si legere pergis. |
METAMORPHOSES - VerwandlungenLIBER XIV - Lateinisch1. Glaucus und Circe (1-74), 2. Weiterfahrt des Aeneas (75-88), 3. Pithecusae (89-100), 4. Sibylla (101-153), 5. Achaemenides und Polyphemus (154-222), 6. Macareus und Circe (223-307), 7. Picus und Canens (308-453), 8. Diomedes und seine Gefährten (454-511), 9. Oleaster (512-526), 10. Aeneas' Schiffe (527-565), 11. Ardea (566-580), 12. Aeneas' Apotheose (581-608), 13. Die Könige von Alba Longa (609-621), 14. Pomona und Vertumnus (622-771), 15. Iphis und Anaxarete (698-771), 16. Lautulae (772-804), 17. Apotheose des Romulus (805-828), 18. Hersilia (829-851) |
|
|
|
Klicken Sie, um zwischen Originaltext und Ãœbersetzung zu wechseln, die (rot unterlegte) Verszahl an!
|
|
1. Glaucus und Circe (1-74) | |
Iamque Giganteis iniectam faucibus Aetnen arvaque Cyclopum, quid rastra, quid usus aratri, nescia nec quicquam iunctis debentia bubus liquerat Euboicus tumidarum cultor aquarum, |
|
liquerat et Zanclen adversaque moenia Regi navifragumque fretum, gemino quod litore pressum Ausoniae Siculaeque tenet confinia terrae. inde manu magna Tyrrhena per aequora vectus herbiferos adiit colles atque atria Glaucus |
|
Sole satae Circes, variarum plena ferarum. quam simul adspexit, dicta acceptaque salute, 'diva, dei miserere, precor! nam sola levare tu potes hunc,' dixit 'videar modo dignus, amorem. quanta sit herbarum, Titani, potentia, nulli |
|
quam mihi cognitius, qui sum mutatus ab illis.
neve mei non nota tibi sit causa furoris: litore in Italico, Messenia moenia contra, Scylla mihi visa est. pudor est promissa precesque blanditiasque meas contemptaque verba referre; |
|
at tu, sive aliquid regni est in carmine, carmen
ore move sacro, sive expugnacior herba est, utere temptatis operosae viribus herbae nec medeare mihi sanesque haec vulnera mando, fine nihil opus est: partem ferat illa caloris.' |
|
at Circe (neque enim flammis habet aptius ulla
talibus ingenium, seu causa est huius in ipsa, seu Venus indicio facit hoc offensa paterno,) talia verba refert: 'melius sequerere volentem optantemque eadem parilique cupidine captam. |
|
dignus eras ultro (poteras certeque) rogari,
et, si spem dederis, mihi crede, rogaberis ultro. neu dubites absitque tuae fiducia formae, en ego, cum dea sim, nitidi cum filia Solis, carmine cum tantum, tantum quoque gramine possim, |
|
ut tua sim, voveo. spernentem sperne, sequenti
redde vices, unoque duas ulciscere facto.' talia temptanti 'prius' inquit 'in aequore frondes' Glaucus 'et in summis nascentur montibus algae, Sospite quam Scylla nostri mutentur amores.' |
|
indignata dea est et laedere quatenus ipsum non poterat (nec vellet amans), irascitur illi, quae sibi praelata est; venerisque offensa repulsa, protinus horrendis infamia pabula sucis conterit et tritis Hecateia carmina miscet |
|
caerulaque induitur velamina perque ferarum agmen adulantum media procedit ab aula oppositumque petens contra Zancleia saxa Region ingreditur ferventes aestibus undas, in quibus ut solida ponit vestigia terra |
|
summaque decurrit pedibus super aequora siccis.
parvus erat gurges, curvos sinuatus in arcus, grata quies Scyllae: quo se referebat ab aestu et maris et caeli, medio cum plurimus orbe sol erat et minimas a vertice fecerat umbras. |
|
hunc dea praevitiat portentificisque venenis
inquinat; hic pressos latices radice nocenti spargit et obscurum verborum ambage novorum ter noviens carmen magico demurmurat ore. Scylla venit mediaque tenus descenderat alvo, |
|
cum sua foedari latrantibus inguina monstris adspicit ac primo credens non corporis illas esse sui partes, refugitque abigitque timetque ora proterva canum, sed quos fugit, attrahit una et corpus quaerens femorum crurumque pedumque |
|
Cerbereos rictus pro partibus invenit illis:
statque canum rabie subiectaque terga ferarum inguinibus truncis uteroque exstante coercet. Flevit amans Glaucus nimiumque hostiliter usae viribus herbarum fugit conubia Circes; |
|
Scylla loco mansit cumque est data copia, primum
in Circes odium sociis spoliavit Ulixem; mox eadem Teucras fuerat mersura carinas, ni prius in scopulum, qui nunc quoque saxeus exstat, transformata foret: scopulum quoque navita vitat. |
|
2. Weiterfahrt des Aeneas (75-88) | |
Hunc ubi Troianae remis avidamque Charybdin
evicere rates, cum iam prope litus adessent Ausonium, Libycas vento referuntur ad oras. excipit Aenean illic animoque domoque non bene discidium Phrygii latura mariti |
|
Sidonis; inque pyra sacri sub imagine facta incubuit ferro deceptaque decipit omnes. rursus harenosae fugiens nova moenia terrae ad sedemque Erycis fidumque relatus Acesten sacrificat tumulumque sui genitoris honorat. |
|
quasque rates Iris Iunonia paene cremarat, solvit et Hippotadae regnum terrasque calenti sulphure fumantis Acheloiadumque relinquit Sirenum scopulos, orbataque praeside pinus |
|
3. Pithecusae (89-100) | |
Inarimen Prochytenque legit sterilique locatas | |
colle Pithecusas, habitantum nomine dictas.
quippe deum genitor, fraudem et periuria quondam Cercopum exosus gentisque admissa dolosae, in deforme viros animal mutavit, ut idem dissimiles homini possent similesque videri, |
|
membraque contraxit naresque a fronte resimas
contudit et rugis peraravit anilibus ora totaque velatos flaventi corpora villo misit in has sedes nec non prius abstulit usum verborum et natae dira in periuria linguae; |
|
posse queri tantum rauco stridore reliquit. | |
4. Sibylla (101-153) | |
Has ubi praeteriit et Parthenopeia dextra moenia deseruit, laeva de parte canori Aeolidae tumulum et, loca feta palustribus ulvis, litora Cumarum vivacisque antra Sibyllae |
|
intrat et, ut manes adeat per Averna paternos,
orat. at illa diu vultum tellure moratum erexit tandemque deo furibunda recepto 'magna petis,' dixit, 'vir factis maxime, cuius dextera per ferrum, pietas spectata per ignes. |
|
pone tamen, Troiane, metum: potiere petitis Elysiasque domos et regna novissima mundi me duce cognosces simulacraque cara parentis. invia virtuti nulla est via.' dixit et auro fulgentem ramum silva Iunonis Avernae |
|
monstravit iussitque suo divellere trunco. paruit Aeneas et formidabilis Orci vidit opes atavosque suos umbramque senilem magnanimi Anchisae; didicit quoque iura locorum, quaeque novis essent adeunda pericula bellis. |
|
inde ferens lassos averso tramite passus cum duce Cumaea mollit sermone laborem. dumque iter horrendum per opaca crepuscula carpit, 'seu dea tu praesens, seu dis gratissima,' dixit, 'numinis instar eris semper mihi, meque fatebor |
|
muneris esse tui, quae me loca mortis adire,
quae loca me visae voluisti evadere mortis. pro quibus aerias meritis evectus ad auras templa tibi statuam, tribuam tibi turis honores.' respicit hunc vates et suspiratibus haustis |
|
'nec dea sum,' dixit 'nec sacri turis honore
humanum dignare caput, neu nescius erres, lux aeterna mihi carituraque fine dabatur, si mea virginitas Phoebo patuisset amanti. dum tamen hanc sperat, dum praecorrumpere donis |
|
me cupit, "elige," ait "virgo Cumaea, quid optes: optatis potiere tuis." ego pulveris hausti ostendens cumulum, quot haberet corpora pulvis, tot mihi natales contingere vana rogavi; excidit, ut peterem iuvenes quoque protinus annos. |
|
hos tamen ille mihi dabat aeternamque iuventam,
si Venerem paterer: contempto munere Phoebi innuba permaneo; sed iam felicior aetas terga dedit, tremuloque gradu venit aegra senectus, quae patienda diu est. nam iam mihi saecula septem |
|
acta, tamen superest, numeros ut pulveris aequem,
ter centum messes, ter centum musta videre. tempus erit, cum de tanto me corpore parvam longa dies faciet, consumptaque membra senecta ad minimum redigentur onus: nec amata videbor |
|
nec placuisse deo, Phoebus quoque forsitan ipse
vel non cognoscet, vel dilexisse negabit: usque adeo mutata ferar nullique videnda, voce tamen noscar; vocem mihi fata relinquent.' |
|
5. Achaemenides und Polyphemus (154-222) | |
Talia convexum per iter memorante Sibylla | |
sedibus Euboicam Stygiis emergit in urbem Troius Aeneas sacrisque ex more litatis litora adit nondum nutricis habentia nomen. hic quoque substiterat post taedia longa laborum Neritius Macareus, comes experientis Ulixis. |
|
desertum quondam mediis qui rupibus Aetnae noscit Achaemeniden inprovisoque repertum vivere miratus, 'qui te casusve deusve servat, Achaemenide? cur' inquit 'barbara Graium prora vehit? petitur vestra quae terra carina?' |
|
talia quaerenti, iam non hirsutus amictu, iam suus et spinis conserto tegmine nullis, fatur Achaemenides: 'iterum Polyphemon et illos adspiciam fluidos humano sanguine rictus, hac mihi si potior domus est Ithaceque carina, |
|
si minus Aenean veneror genitore, nec umquam
esse satis potero, praestem licet omnia, gratus. quod loquor et spiro caelumque et sidera solis respicio, possimne ingratus et inmemor esse? ille dedit, quod non anima haec Cyclopis in ora |
|
venit, et ut iam nunc lumen vitale relinquam,
aut tumulo aut certe non illa condar in alvo. quid mihi tunc animi (nisi si timor abstulit omnem sensum animumque) fuit, cum vos petere alta relictus aequora conspexi? volui inclamare, sed hosti |
|
prodere me timui: vestrae quoque clamor Ulixis
paene rati nocuit. vidi, cum monte revulsum inmanem scopulum medias permisit in undas; vidi iterum veluti tormenti viribus acta vasta Giganteo iaculantem saxa lacerto |
|
et, ne deprimeret fluctus ventusve carinam, pertimui, iam me non esse oblitus in illa. ut vero fuga vos a certa morte reduxit, ille quidem totam gemebundus obambulat Aetnam praetemptatque manu silvas et luminis orbus |
|
rupibus incursat foedataque bracchia tabo in mare protendens gentem exsecratur Achivam atque ait: "o si quis referat mihi casus Ulixem, aut aliquem e sociis, in quem mea saeviat ira, viscera cuius edam, cuius viventia dextra |
|
membra mea laniem, cuius mihi sanguis inundet
guttur, et elisi trepident sub dentibus artus: quam nullum aut leve sit damnum mihi lucis ademptae!" haec et plura ferox, me luridus occupat horror spectantem vultus etiamnum caede madentes |
|
crudelesque manus et inanem luminis orbem membraque et humano concretam sanguine barbam. mors erat ante oculos, minimum tamen illa malorum, et iam prensurum, iam nunc mea viscera rebar in sua mersurum, mentique haerebat imago |
|
temporis illius, quo vidi bina meorum ter quater adfligi sociorum corpora terrae, cum super ipse iacens hirsuti more leonis visceraque et carnes cumque albis ossa medullis semianimesque artus avidam condebat in alvum; |
|
me tremor invasit: stabam sine sanguine maestus,
mandentemque videns eiectantemque cruentas ore dapes et frusta mero glomerata vomentem: talia fingebam misero mihi fata parari perque dies multos latitans omnemque tremiscens |
|
ad strepitum mortemque timens cupidusque moriri
glande famem pellens et mixta frondibus herba solus inops exspes leto poenaeque relictus hanc procul adspexi longo post tempore navem oravique fugam gestu ad litusque cucurri, |
|
et movi: Graiumque ratis Troiana recepit! tu quoque pande tuos, comitum gratissime, casus et ducis et turbae, quae tecum est credita ponto.' |
|
6. Macareus und Circe (223-307) | |
Aeolon ille refert Tusco regnare profundo, Aeolon Hippotaden, cohibentem carcere ventos; |
|
quos bovis inclusos tergo, memorabile munus,
Dulichium sumpsisse ducem flatuque secundo lucibus isse novem et terram aspexisse petitam; proxima post nonam cum sese aurora moveret, invidia socios praedaeque cupidine victos |
|
esse; ratos aurum, dempsisse ligamina ventis;
cum quibus isse retro, per quas modo venerat undas, Aeoliique ratem portus repetisse tyranni. 'inde Lami veterem Laestrygonis' inquit 'in urbem venimus: Antiphates terra regnabat in illa. |
|
missus ad hunc ego sum, numero comitante duorum,
vixque fuga quaesita salus comitique mihique, tertius e nobis Laestrygonis inpia tinxit ora cruore suo. fugientibus instat et agmen concitat Antiphates; coeunt et saxa trabesque |
|
coniciunt merguntque viros merguntque carinas. una tamen, quae nos ipsumque vehebat Ulixem, effugit. amissa sociorum parte dolentes multaque conquesti terris adlabimur illis, quas procul hinc cernis (procul est, mihi crede, videnda |
|
insula visa mihi!) tuque o iustissime Troum,
nate dea, (neque enim finito Marte vocandus hostis es, Aenea) moneo, fuge litora Circes! nos quoque Circaeo religata in litore pinu, Antiphatae memores inmansuetique Cyclopis, |
|
ire negabamus; sed tecta ignota subire sorte sumus lecti: sors me fidumque Politen Eurylochumque simul nimiique Elpenora vini bisque novem socios Circaea ad moenia misit. quae simul attigimus stetimusque in limine tecti, |
|
mille lupi mixtaeque lupis ursaeque leaeque occursu fecere metum, sed nulla timenda nullaque erat nostro factura in corpore vulnus; quin etiam blandas movere per aera caudas nostraque adulantes comitant vestigia, donec |
|
excipiunt famulae perque atria marmore tecta
ad dominam ducunt: pulchro sedet illa recessu sollemni solio pallamque induta nitentem insuper aurato circumvelatur amictu. Nereides nymphaeque simul, quae vellera motis |
|
nulla trahunt digitis nec fila sequentia ducunt:
gramina disponunt sparsosque sine ordine flores secernunt calathis variasque coloribus herbas; ipsa, quod hae faciunt, opus exigit, ipsa, quis usus quove sit in folio, quae sit concordia mixtis, |
|
novit et advertens pensas examinat herbas. haec ubi nos vidit, dicta acceptaque salute diffudit vultus et reddidit omina votis. nec mora, misceri tosti iubet hordea grani mellaque vimque meri cum lacte coagula passo, |
|
quique sub hac lateant furtim dulcedine, sucos
adicit. accipimus sacra data pocula dextra. quae simul arenti sitientes hausimus ore, et tetigit summos virga dea dira capillos, (et pudet et referam) saetis horrescere coepi, |
|
nec iam posse loqui, pro verbis edere raucum
murmur et in terram toto procumbere vultu, osque meum sensi pando occallescere rostro, colla tumere toris, et qua modo pocula parte sumpta mihi fuerant, illa vestigia feci |
|
cumque eadem passis (tantum medicamina possunt!)
claudor hara, solumque suis caruisse figura vidimus Eurylochum: solus data pocula fugit; quae nisi vitasset, pecoris pars una manerem nunc quoque saetigeri, nec tantae cladis ab illo |
|
certior ad Circen ultor venisset Ulixes. pacifer huic dederat florem Cyllenius album: moly vocant superi, nigra radice tenetur; tutus eo monitisque simul caelestibus intrat ille domum Circes et ad insidiosa vocatus |
|
pocula conantem virga mulcere capillos reppulit et stricto pavidam deterruit ense. inde fides dextraeque datae thalamoque receptus coniugii dotem sociorum corpora poscit. spargimur ignotae sucis melioribus herbae |
|
percutimurque caput conversae verbere virgae,
verbaque dicuntur dictis contraria verbis. quo magis illa canit, magis hoc tellure levati erigimur, saetaeque cadunt, bifidosque relinquit rima pedes, redeunt umeri et subiecta lacertis |
|
bracchia sunt: flentem flentes amplectimur ipsi
haeremusque ducis collo nec verba locuti ulla priora sumus quam nos testantia gratos. |
|
7. Picus und Canens (308-453) | |
annua nos illic tenuit mora, multaque praesens tempore tam longo vidi, multa auribus hausi, |
|
hoc quoque cum multis, quod clam mihi rettulit una quattuor e famulis ad talia sacra paratis. cum duce namque meo Circe dum sola moratur, illa mihi niveo factum de marmore signum ostendit iuvenale gerens in vertice picum, |
|
aede sacra positum multisque insigne coronis.
quis foret et quare sacra coleretur in aede, cur hanc ferret avem, quaerenti et scire volenti "accipe" ait, "Macareu, dominaeque potentia quae sit hinc quoque disce meae; tu dictis adice mentem! |
|
Picus in Ausoniis, proles Saturnia, terris rex fuit, utilium bello studiosus equorum; forma viro, quam cernis, erat: licet ipse decorem adspicias fictaque probes ab imagine verum; par animus formae; nec adhuc spectasse per annos |
|
quinquennem poterat Graia quater Elide pugnam.
ille suos dryadas Latiis in montibus ortas verterat in vultus, illum fontana petebant numina, naiades, quas Albula, quasque Numici, quas Anienis aquae cursuque brevissimus Almo |
|
Narve tulit praeceps et opacae Farfarus umbrae,
quaeque colunt Scythicae stagnum nemorale Dianae finitimosque lacus; spretis tamen omnibus unam ille colit nymphen, quam quondam in colle Palati dicitur ancipiti peperisse Venilia Iano. |
|
haec ubi nubilibus primum maturuit annis, praeposito cunctis Laurenti tradita Pico est, rara quidem facie, sed rarior arte canendi, unde Canens dicta est: silvas et saxa movere et mulcere feras et flumina longa morari |
|
ore suo volucresque vagas retinere solebat. quae dum feminea modulatur carmina voce, exierat tecto Laurentes Picus in agros indigenas fixurus apros tergumque premebat acris equi laevaque hastilia bina ferebat |
|
poeniceam fulvo chlamydem contractus ab auro.
venerat in silvas et filia Solis easdem, utque novas legeret fecundis collibus herbas, nomine dicta suo Circaea reliquerat arva. quae simul ac iuvenem virgultis abdita vidit, |
|
obstipuit: cecidere manu, quas legerat, herbae,
flammaque per totas visa est errare medullas. ut primum valido mentem conlegit ab aestu, quid cuperet, fassura fuit: ne posset adire, cursus equi fecit circumfususque satelles. |
|
'non' ait 'effugies, vento rapiare licebit, si modo me novi, si non evanuit omnis herbarum virtus, nec me mea carmina fallunt.' dixit et effigiem nullo cum corpore falsi fingit apri praeterque oculos transcurrere regis |
|
iussit et in densum trabibus nemus ire videri,
plurima qua silva est et equo loca pervia non sunt. haut mora, continuo praedae petit inscius umbram Picus equique celer spumantia terga relinquit spemque sequens vanam silva pedes errat in alta. |
|
concipit illa preces et verba venefica dicit
ignotosque deos ignoto carmine adorat, quo solet et niveae vultum confundere Lunae et patrio capiti bibulas subtexere nubes. tum quoque cantato densetur carmine caelum |
|
et nebulas exhalat humus, caecisque vagantur
limitibus comites, et abest custodia regis. nacta locum tempusque 'per o, tua lumina,' dixit 'quae mea ceperunt, perque hanc, pulcherrime, formam, quae facit, ut supplex tibi sim dea, consule nostris |
|
ignibus et socerum, qui pervidet omnia, Solem
accipe nec durus Titanida despice Circen.' dixerat; ille ferox ipsamque precesque repellit et 'quaecumque es,' ait 'non sum tuus; altera captum me tenet et teneat per longum, conprecor, aevum, |
|
nec Venere externa socialia foedera laedam, dum mihi Ianigenam servabunt fata Canentem.' saepe retemptatis precibus Titania frustra 'non inpune feres, neque' ait reddere Canenti, laesaque quid faciat, quid amans, quid femina, disces |
|
rebus; at est et amans et laesa et femina Circe!'
tum bis ad occasus, bis se convertit ad ortus, ter iuvenem baculo tetigit, tria carmina dixit. ille fugit, sed se solito velocius ipse currere miratur: pennas in corpore vidit, |
|
seque novam subito Latiis accedere silvis indignatus avem duro fera robora rostro figit et iratus longis dat vulnera ramis; purpureum chlamydis pennae traxere colorem; fibula quod fuerat vestemque momorderat aurum, |
|
pluma fit, et fulvo cervix praecingitur auro,
nec quicquam antiquum Pico nisi nomina restat. Interea comites, clamato saepe per agros nequiquam Pico nullaque in parte reperto, inveniunt Circen (nam iam tenuaverat auras |
|
passaque erat nebulas ventis ac sole recludi)
criminibusque premunt veris regemque reposcunt vimque ferunt saevisque parant incessere telis: illa nocens spargit virus sucosque veneni et Noctem Noctisque deos Ereboque Chaoque |
|
convocat et longis Hecaten ululatibus orat. exsiluere loco (dictu mirabile) silvae, ingemuitque solum, vincinaque palluit arbor, sparsaque sanguineis maduerunt pabula guttis, et lapides visi mugitus edere raucos |
|
et latrare canes et humus serpentibus atris squalere et tenues animae volitare silentum: attonitum monstris vulgus pavet; illa paventis ora venenata tetigit mirantia virga, cuius ab attactu variarum monstra ferarum |
|
in iuvenes veniunt: nulli sua mansit imago. Sparserat occiduus Tartessia litora Phoebus, et frustra coniunx oculis animoque Canentis exspectatus erat: famuli populusque per omnes discurrunt silvas atque obvia lumina portant; |
|
nec satis est nymphae flere et lacerare capillos
et dare plangorem (facit haec tamen omnia) seque proripit ac Latios errat vesana per agros. sex illam noctes, totidem redeuntia solis lumina viderunt inopem somnique cibique |
|
per iuga, per valles, qua fors ducebat, euntem;
ultimus adspexit Thybris luctuque viaque fessam et iam longa ponentem corpora ripa. illic cum lacrimis ipso modulata dolore verba sono tenui maerens fundebat, ut olim |
|
carmina iam moriens canit exequialia cycnus;
luctibus extremum tenues liquefacta medullas tabuit inque leves paulatim evanuit auras, fama tamen signata loco est, quem rite Canentem nomine de nymphae veteres dixere Camenae." |
|
'Talia multa mihi longum narrata per annum visaque sunt. resides et desuetudine tardi rursus inire fretum, rursus dare vela iubemur, ancipitesque vias et iter Titania vastum dixerat et saevi restare pericula ponti: |
|
pertimui, fateor, nactusque hoc litus adhaesi.'
Finierat Macareus, urnaque Aeneia nutrix condita marmorea tumulo breve carmen habebat hic me caietam notae pietatis alumnus ereptam argolico quo debuit igne cremavit |
|
solvitur herboso religatus ab aggere funis, et procul insidias infamataeque relinquunt tecta deae lucosque petunt, ubi nubilus umbra in mare cum flava prorumpit Thybris harena; Faunigenaeque domo potitur nataque Latini, |
|
non sine Marte tamen. bellum cum gente feroci suscipitur, pactaque furit pro coniuge Turnus. concurrit Latio Tyrrhenia tota, diuque ardua sollicitis victoria quaeritur armis. |
|
8. Diomedes und seine Gefährten (454-511) | |
auget uterque suas externo robore vires, | |
et multi Rutulos, multi Troiana tuentur castra, neque Aeneas Euandri ad moenia frustra, at Venulus frustra profugi Diomedis ad urbem venerat: ille quidem sub Iapyge maxima Dauno moenia condiderat dotaliaque arva tenebat; |
|
sed Venulus Turni postquam mandata peregit auxiliumque petit, vires Aetolius heros excusat: nec se aut soceri committere pugnae velle sui populos, aut quos e gente suorum armet habere ullos, 'neve haec commenta putetis, |
|
admonitu quamquam luctus renoventur amari, perpetiar memorare tamen. postquam alta cremata est Ilios, et Danaas paverunt Pergama flammas, Naryciusque heros, a virgine virgine rapta, quam meruit poenam solus, digessit in omnes, |
|
spargimur et ventis inimica per aequora rapti
fulmina, noctem, imbres, iram caelique marisque perpetimur Danai cumulumque Capherea cladis, neve morer referens tristes ex ordine casus, Graecia tum potuit Priamo quoque flenda videri. |
|
me tamen armiferae servatum cura Minervae fluctibus eripuit, patriis sed rursus ab agris pellor, et antiquo memores de vulnere poenas exigit alma Venus, tantosque per alta labores aequora sustinui, tantos terrestribus armis, |
|
ut mihi felices sint illi saepe vocati, quos communis hiems inportunusque Caphereus mersit aquis, vellemque horum pars una fuissem. 'Ultima iam passi comites belloque fretoque deficiunt finemque rogant erroris, at Acmon |
|
fervidus ingenio, tum vero et cladibus asper,
"quid superest, quod iam patientia vestra recuset ferre, viri?" dixit "quid habet Cytherea, quod ultra, velle puta, faciat? nam dum peiora timentur, est in vota locus: sors autem ubi pessima rerum, |
|
sub pedibus timor est securaque summa malorum.
audiat ipsa licet, licet, ut facit, oderit omnes sub Diomede viros, odium tamen illius omnes spernimus: haud magno stat magna potentia nobis." talibus inritans Venerem Pleuronius Acmon |
|
instimulat verbis veteremque resuscitat iram.
dicta placent paucis, numeri maioris amici Acmona conripimus; cui respondere volenti vox pariter vocisque via est tenuata, comaeque in plumas abeunt, plumis nova colla teguntur |
|
pectoraque et tergum, maiores bracchia pennas
accipiunt, cubitique leves sinuantur in alas; magna pedis digitos pars occupat, oraque cornu indurata rigent finemque in acumine ponunt. hunc Lycus, hunc Idas et cum Rhexenore Nycteus, |
|
hunc miratur Abas, et dum mirantur, eandem accipiunt faciem, numerusque ex agmine maior subvolat et remos plausis circumvolat alis: si volucrum quae sit subitarum forma requiris, ut non cycnorum, sic albis proxima cygnis. |
|
vix equidem has sedes et Iapygis arida Dauni
arva gener teneo minima cum parte meorum.' |
|
9. Oleaster (512-526) | |
Hactenus Oenides, Venulus Calydonia regna Peucetiosque sinus Messapiaque arva relinquit. in quibus antra videt, quae, multa nubila silva |
|
et levibus cannis latitantia semicaper Pan nunc tenet, at quodam tenuerunt tempore nymphae. Apulus has illa pastor regione fugatas terruit et primo subita formidine movit, mox, ubi mens rediit et contempsere sequentem, |
|
ad numerum motis pedibus duxere choreas; inprobat has pastor saltuque imitatus agresti addidit obscenis convicia rustica dictis, nec prius os tacuit, quam guttura condidit arbor: arbor enim est, sucoque licet cognoscere mores. |
|
quippe notam linguae bacis oleaster amaris exhibet: asperitas verborum cessit in illa. |
|
10. Aeneas' Schiffe (527-565) | |
Hinc ubi legati rediere, negata ferentes arma Aetola sibi, Rutuli sine viribus illis bella instructa gerunt, multumque ab utraque cruoris |
|
parte datur; fert ecce avidas in pinea Turnus
texta faces, ignesque timent, quibus unda pepercit. iamque picem et ceras alimentaque cetera flammae Mulciber urebat perque altum ad carbasa malum ibat, et incurvae fumabant transtra carinae, |
|
cum memor has pinus Idaeo vertice caesas sancta deum genetrix tinnitibus aera pulsi aeris et inflati conplevit murmure buxi perque leves domitis invecta leonibus auras 'inrita sacrilega iactas incendia dextra, |
|
Turne!' ait. 'eripiam: nec me patiente cremabit
ignis edax nemorum partes et membra meorum.' intonuit dicente dea, tonitrumque secuti cum saliente graves ceciderunt grandine nimbi, aeraque et tumidum subitis concursibus aequor |
|
Astraei turbant et eunt in proelia fratres. e quibus alma parens unius viribus usa stuppea praerupit Phrygiae retinacula classis, fertque rates pronas medioque sub aequore mergit; robore mollito lignoque in corpora verso |
|
in capitum faciem puppes mutantur aduncae, in digitos abeunt et crura natantia remi, quodque prius fuerat, latus est, mediisque carina subdita navigiis spinae mutatur in usum, lina comae molles, antemnae bracchia fiunt, |
|
caerulus, ut fuerat, color est; quasque ante timebant, illas virgineis exercent lusibus undas Naides aequoreae durisque in montibus ortae molle fretum celebrant nec eas sua tangit origo; non tamen oblitae, quam multa pericula saepe |
|
pertulerint pelago, iactatis saepe carinis subposuere manus, nisi siqua vehebat Achivos: cladis adhuc Phrygiae memores odere Pelasgos Neritiaeque ratis viderunt fragmina laetis vultibus et laetis videre rigescere puppim |
|
vultibus Alcinoi saxumque increscere ligno. | |
11. Ardea (566-580) | |
Spes erat, in nymphas animata classe marinas posse metu monstri Rutulum desistere bello: perstat, habetque deos pars utraque, quodque deorum est instar, habent animos; nec iam dotalia regna, |
|
nec sceptrum soceri, nec te, Lavinia virgo, sed vicisse petunt deponendique pudore bella gerunt, tandemque Venus victricia nati arma videt, Turnusque cadit: cadit Ardea, Turno sospite dicta potens; quam postquam barbarus ignis |
|
abstulit et tepida latuerunt tecta favilla, congerie e media tum primum cognita praepes subvolat et cineres plausis everberat alis. et sonus et macies et pallor et omnia, captam quae deceant urbem, nomen quoque mansit in illa |
|
urbis, et ipsa suis deplangitur Ardea pennis. | |
12. Aeneas' Apotheose (581-608) | |
Iamque deos omnes ipsamque Aeneia virtus Iunonem veteres finire coegerat iras, cum, bene fundatis opibus crescentis Iuli, tempestivus erat caelo Cythereius heros. |
|
ambieratque Venus superos colloque parentis circumfusa sui 'numquam mihi' dixerat 'ullo tempore dure pater, nunc sis mitissimus, opto, Aeneaeque meo, qui te de sanguine nostro fecit avum, quamvis parvum des, optime, numen, |
|
dummodo des aliquod! satis est inamabile regnum
adspexisse semel, Stygios semel isse per amnes.' adsensere dei, nec coniunx regia vultus inmotos tenuit placatoque adnuit ore; tum pater 'estis' ait 'caelesti munere digni, |
|
quaeque petis pro quoque petis: cape, nata, quod optas!' fatus erat: gaudet gratesque agit illa parenti perque leves auras iunctis invecta columbis litus adit Laurens, ubi tectus harundine serpit in freta flumineis vicina Numicius undis. |
|
hunc iubet Aeneae, quaecumque obnoxia morti,
abluere et tacito deferre sub aequora cursu; corniger exsequitur Veneris mandata suisque, quicquid in Aenea fuerat mortale, repurgat et respersit aquis; pars optima restitit illi. |
|
lustratum genetrix divino corpus odore unxit et ambrosia cum dulci nectare mixta contigit os fecitque deum, quem turba Quirini nuncupat Indigetem temploque arisque recepit. |
|
13. Die Könige von Alba Longa (609-621) | |
Inde sub Ascanii dicione binominis Alba | |
resque Latina fuit. succedit Silvius illi. quo satus antiquo tenuit repetita Latinus nomina cum sceptro, clarus subit Alba Latinum. Epytus ex illo est; post hunc Capetusque Capysque, sed Capys ante fuit; regnum Tiberinus ab illis |
|
cepit et in Tusci demersus fluminis undis nomina fecit aquae; de quo Remulusque feroxque Acrota sunt geniti. Remulus maturior annis fulmineo periit, imitator fulminis, ictu. fratre suo sceptrum moderatior Acrota forti |
|
tradit Aventino, qui, quo regnarat, eodem monte iacet positus tribuitque vocabula monti; |
|
14. Pomona und Vertumnus (622-771) | |
iamque Palatinae summam Proca gentis habebat. Rege sub hoc Pomona fuit, qua nulla Latinas inter hamadryadas coluit sollertius hortos |
|
nec fuit arborei studiosior altera fetus; unde tenet nomen: non silvas illa nec amnes, rus amat et ramos felicia poma ferentes; nec iaculo gravis est, sed adunca dextera falce, qua modo luxuriem premit et spatiantia passim |
|
bracchia conpescit, fisso modo cortice virgam inserit et sucos alieno praestat alumno; nec sentire sitim patitur bibulaeque recurvas radicis fibras labentibus inrigat undis. hic amor, hoc studium, Veneris quoque nulla cupido est; |
|
vim tamen agrestum metuens pomaria claudit intus et accessus prohibet refugitque viriles. quid non et Satyri, saltatibus apta iuventus, fecere et pinu praecincti cornua Panes Silvanusque, suis semper iuvenilior annis, |
|
quique deus fures vel falce vel inguine terret, ut poterentur ea? sed enim superabat amando hos quoque Vertumnus neque erat felicior illis. o quotiens habitu duri messoris aristas corbe tulit verique fuit messoris imago! |
|
tempora saepe gerens faeno religata recenti desectum poterat gramen versasse videri; saepe manu stimulos rigida portabat, ut illum iurares fessos modo disiunxisse iuvencos. falce data frondator erat vitisque putator; |
|
induerat scalas: lecturum poma putares; miles erat gladio, piscator harundine sumpta; denique per multas aditum sibi saepe figuras repperit, ut caperet spectatae gaudia formae. ille etiam picta redimitus tempora mitra, |
|
innitens baculo, positis per tempora canis, adsimulavit anum: cultosque intravit in hortos pomaque mirata est 'tanto' que 'potentior!' inquit paucaque laudatae dedit oscula, qualia numquam vera dedisset anus, glaebaque incurva resedit |
|
suspiciens pandos autumni pondere ramos. ulmus erat contra speciosa nitentibus uvis: quam socia postquam pariter cum vite probavit, 'at si staret' ait 'caelebs sine palmite truncus, nil praeter frondes, quare peteretur, haberet; |
|
haec quoque, quae iuncta est, vitis requiescit in ulmo: si non nupta foret, terrae acclinata iaceret; tu tamen exemplo non tangeris arboris huius concubitusque fugis nec te coniungere curas. atque utinam velles! Helene non pluribus esset |
|
sollicitata procis nec quae Lapitheia movit proelia nec coniunx nimium tardantis Ulixis. nunc quoque, cum fugias averserisque petentes, mille viri cupiunt et semideique deique et quaecumque tenent Albanos numina montes. |
|
sed tu si sapies, si te bene iungere anumque
hanc audire voles, quae te plus omnibus illis, plus, quam credis, amo: vulgares reice taedas Vertumnumque tori socium tibi selige! pro quo me quoque pignus habe: neque enim sibi notior ille est, |
|
quam mihi; nec passim toto vagus errat in orbe,
haec loca sola colit; nec, uti pars magna procorum, quam modo vidit, amat: tu primus et ultimus illi ardor eris, solique suos tibi devovet annos. adde, quod est iuvenis, quod naturale decoris |
|
munus habet formasque apte fingetur in omnes,
et quod erit iussus, iubeas licet omnia, fiet. quid, quod amatis idem, quod, quae tibi poma coluntur, primus habet laetaque tenet tua munera dextra! sed neque iam fetus desiderat arbore demptos |
|
nec, quas hortus alit, cum sucis mitibus herbas
nec quicquam nisi te: miserere ardentis et ipsum, qui petit, ore meo praesentem crede precari. ultoresque deos et pectora dura perosam Idalien memoremque time Rhamnusidis iram! |
|
quoque magis timeas, (etenim mihi multa vetustas
scire dedit) referam tota notissima Cypro facta, quibus flecti facile et mitescere possis. |
|
15. Iphis und Anaxarete (698-771) | |
'Viderat a veteris generosam sanguine Teucri Iphis Anaxareten, humili de stirpe creatus, |
|
viderat et totis perceperat ossibus aestum luctatusque diu, postquam ratione furorem vincere non potuit, supplex ad limina venit et modo nutrici miserum confessus amorem, ne sibi dura foret, per spes oravit alumnae, |
|
et modo de multis blanditus cuique ministris
sollicita petiit propensum voce favorem; saepe ferenda dedit blandis sua verba tabellis, interdum madidas lacrimarum rore coronas postibus intendit posuitque in limine duro |
|
molle latus tristisque serae convicia fecit. saevior illa freto surgente cadentibus Haedis, durior et ferro, quod Noricus excoquit ignis, et saxo, quod adhuc vivum radice tenetur, spernit et inridet, factisque inmitibus addit |
|
verba superba ferox et spe quoque fraudat amantem.
non tulit impatiens longi tormenta doloris Iphis et ante fores haec verba novissima dixit: "vincis, Anaxarete, neque erunt tibi taedia tandem ulla ferenda mei: laetos molire triumphos |
|
et Paeana voca nitidaque incingere lauru! vincis enim, moriorque libens: age, ferrea, gaude! certe aliquid laudare mei cogeris amoris, quo tibi sim gratus, meritumque fatebere nostrum. non tamen ante tui curam excessisse memento |
|
quam vitam geminaque simul mihi luce carendum.
nec tibi fama mei ventura est nuntia leti: ipse ego, ne dubites, adero praesensque videbor, corpore ut exanimi crudelia lumina pascas. si tamen, o superi, mortalia facta videtis, |
|
este mei memores (nihil ultra lingua precari
sustinet) et longo facite ut narremur in aevo, et, quae dempsistis vitae, date tempora famae!" dixit, et ad postes ornatos saepe coronis umentes oculos et pallida bracchia tollens, |
|
cum foribus laquei religaret vincula summis,
"haec tibi serta placent, crudelis et inpia!" dixit inseruitque caput, sed tum quoque versus ad illam, atque onus infelix elisa fauce pependit. icta pedum motu trepidantum aperire iubentem |
|
visa dedisse sonum est adapertaque ianua factum
prodidit, exclamant famuli frustraque levatum (nam pater occiderat) referunt ad limina matris; accipit illa sinu conplexaque frigida nati membra sui postquam miserorum verba parentum |
|
edidit et matrum miserarum facta peregit, funera ducebat mediam lacrimosa per urbem luridaque arsuro portabat membra feretro. forte viae vicina domus, qua flebilis ibat pompa, fuit, duraeque sonus plangoris ad aures |
|
venit Anaxaretes, quam iam deus ultor agebat.
mota tamen "videamus" ait "miserabile funus" et patulis iniit tectum sublime fenestris vixque bene inpositum lecto prospexerat Iphin: deriguere oculi, calidusque e corpore sanguis |
|
inducto pallore fugit, conataque retro ferre pedes haesit, conata avertere vultus hoc quoque non potuit, paulatimque occupat artus, quod fuit in duro iam pridem pectore, saxum. neve ea ficta putes, dominae sub imagine signum |
|
servat adhuc Salamis, Veneris quoque nomine templum
Prospicientis habet. - quorum memor, o mea, lentos pone, precor, fastus et amanti iungere, nymphe: sic tibi nec vernum nascentia frigus adurat poma, nec excutiant rapidi florentia venti!' |
|
Haec ubi nequiquam formae deus aptus anili edidit, in iuvenem rediit et anilia demit instrumenta sibi talisque apparuit illi, qualis ubi oppositas nitidissima solis imago evicit nubes nullaque obstante reluxit, |
|
vimque parat: sed vi non est opus, inque figura
capta dei nympha est et mutua vulnera sensit. |
|
16. Lautulae (772-804) | |
Proximus Ausonias iniusti miles Amuli rexit opes, Numitorque senex amissa nepotis munere regna capit, festisque Palilibus urbis |
|
moenia conduntur; Tatiusque patresque Sabini
bella gerunt, arcisque via Tarpeia reclusa dignam animam poena congestis exuit armis; inde sati Curibus tacitorum more luporum ore premunt voces et corpora victa sopore |
|
invadunt portasque petunt, quas obice firmo clauserat Iliades: unam tamen ipse reclusit nec strepitum verso Saturnia cardine fecit; sola Venus portae cecidisse repagula sensit et clausura fuit, nisi quod rescindere numquam |
|
dis licet acta deum. Iano loca iuncta tenebant
naides Ausoniae gelido rorantia fonte: has rogat auxilium, nec nymphae iusta petentem sustinuere deam venasque et flumina fontis elicuere sui; nondum tamen invia Iani |
|
ora patentis erant, neque iter praecluserat unda:
lurida subponunt fecundo sulphura fonti incenduntque cavas fumante bitumine venas. viribus his aliisque vapor penetravit ad ima fontis, et Alpino modo quae certare rigori |
|
audebatis aquae, non ceditis ignibus ipsis! flammifera gemini fumant aspergine postes, portaque nequiquam rigidis promissa Sabinis fonte fuit praestructa novo, dum Martius arma indueret miles; quae postquam Romulus ultro |
|
obtulit, et strata est tellus Romana Sabinis
corporibus strata estque suis, generique cruorem sanguine cum soceri permiscuit inpius ensis. pace tamen sisti bellum nec in ultima ferro decertare placet Tatiumque accedere regno. |
|
17. Apotheose des Romulus (805-828) | |
Occiderat Tatius, populisque aequata duobus,
Romule, iura dabas: posita cum casside Mavors talibus adfatur divumque hominumque parentem: 'tempus adest, genitor, quoniam fundamine magno res Romana valet nec praeside pendet ab uno, |
|
praemia, (sunt promissa mihi dignoque nepoti)
solvere et ablatum terris inponere caelo. tu mihi concilio quondam praesente deorum (nam memoro memorique animo pia verba notavi) "unus erit, quem tu tolles in caerula caeli" |
|
dixisti: rata sit verborum summa tuorum!' adnuit omnipotens et nubibus aera caecis occuluit tonitruque et fulgure terruit orbem. quae sibi promissae sensit rata signa rapinae, innixusque hastae pressos temone cruento |
|
inpavidus conscendit equos Gradivus et ictu verberis increpuit pronusque per aera lapsus constitit in summo nemorosi colle Palati reddentemque suo iam regia iura Quiriti abstulit Iliaden: corpus mortale per auras |
|
dilapsum tenues, ceu lata plumbea funda missa solet medio glans intabescere caelo; pulchra subit facies et pulvinaribus altis dignior, est qualis trabeati forma Quirini. |
|
18. Hersilia (829-851) | |
Flebat ut amissum coniunx, cum regia Iuno | |
Irin ad Hersilien descendere limite curvo imperat et vacuae sua sic mandata referre: 'o et de Latia, o et de gente Sabina praecipuum, matrona, decus, dignissima tanti ante fuisse viri coniunx, nunc esse Quirini, |
|
siste tuos fletus, et, si tibi cura videndi coniugis est, duce me lucum pete, colle Quirini qui viret et templum Romani regis obumbrat'; paret et in terram pictos delapsa per arcus, Hersilien iussis conpellat vocibus Iris; |
|
illa verecundo vix tollens lumina vultu 'o dea (namque mihi nec, quae sis, dicere promptum est, et liquet esse deam) duc, o duc' inquit 'et offer coniugis ora mihi, quae si modo posse videre fata semel dederint, caelum accepisse fatebor!' |
|
nec mora, Romuleos cum virgine Thaumantea ingreditur colles: ibi sidus ab aethere lapsum decidit in terras; a cuius lumine flagrans Hersilie crinis cum sidere cessit in auras: hanc manibus notis Romanae conditor urbis |
|
excipit et priscum pariter cum corpore nomen
mutat Horamque vocat, quae nunc dea iuncta Quirino est. |
|
Text und gegliederte Inhaltsangabe der Metamorphosen Ovids, Bücher I - XV | ||||||||||||||||
Lat.-Dt.Txt. | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | XIII | XIV | XV | lateinisch - deutsch |
Kompos. | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | XIII | XIV | XV | Inhalt |
|
[ Homepage | Hellas 2000 | Stilistik | Latein | Lat.Textstellen | Griechisch | Griech.Textstellen | Varia | Mythologie | Ethik | Links | Literaturabfrage | Forum zur Homepage] |
| ||||
Site-Suche:
Benutzerdefinierte Suche
|