Publius Vergilius Maro

Aeneis

LIBER VI - lateinisch

Aeneas in der Unterwelt

lat. - dtsch. | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

lateinisch: | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

deutsch: | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

Kompos.: | I-XII | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII

Eclog: | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X


Klicken Sie, um zwischen Originaltext und Übersetzung zu wechseln, die (rot unterlegte) Verszahl an!

1	Sic fatur lacrimans, classique immittit habenas et tandem Euboicis Cumarum adlabitur oris. obvertunt pelago proras; tum dente tenaci ancora fundabat navis et litora curvae
5	praetexunt puppes. iuvenum manus emicat ardens litus in Hesperium; quaerit pars semina flammae abstrusa in venis silicis, pars densa ferarum tecta rapit silvas inventaque flumina monstrat. at pius Aeneas arces quibus altus Apollo
10	praesidet horrendaeque procul secreta Sibyllae, antrum immane, petit, magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates aperitque futura. iam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta. Daedalus, ut fama est, fugiens Minoia regna
15	praepetibus pennis ausus se credere caelo insuetum per iter gelidas enavit ad Arctos, Chalcidicaque levis tandem super astitit arce. redditus his primum terris tibi, Phoebe, sacravit remigium alarum posuitque immania templa.
20	in foribus letum Androgeo; tum pendere poenas Cecropidae iussi - miserum! - septena quotannis corpora natorum; stat ductis sortibus urna. contra elata mari respondet Cnosia tellus: hic crudelis amor tauri suppostaque furto
25	Pasiphae mixtumque genus prolesque biformis Minotaurus inest, Veneris monimenta nefandae, hic labor ille domus et inextricabilis error; magnum reginae sed enim miseratus amorem Daedalus ipse dolos tecti ambagesque resolvit,
30	caeca regens filo vestigia. tu quoque magnam partem opere in tanto, sineret dolor, Icare, haberes. bis conatus erat casus effingere in auro, bis patriae cecidere manus. quin protinus omnia perlegerent oculis, ni iam praemissus Achates
35	adforet atque una Phoebi Triviaeque sacerdos, Deiphobe Glauci, fatur quae talia regi: "non hoc ista sibi tempus spectacula poscit; nunc grege de intacto septem mactare iuvencos praestiterit, totidem lectas ex more bidentis."
40	talibus adfata Aenean - nec sacra morantur iussa viri - Teucros vocat alta in templa sacerdos. Excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, quo lati ducunt aditus centum, ostia centum, unde ruunt totidem voces, responsa Sibyllae.
45	ventum erat ad limen, cum virgo "poscere fata tempus" ait; "deus ecce deus!" cui talia fanti ante fores subito non vultus, non color unus, non comptae mansere comae; sed pectus anhelum, et rabie fera corda tument, maiorque videri
50	nec mortale sonans, adflata est numine quando iam propiore dei. "cessas in vota precesque, Tros" ait "Aenea? cessas? neque enim ante dehiscent attonitae magna ora domus." et talia fata conticuit. gelidus Teucris per dura cucurrit
55	ossa tremor, funditque preces rex pectore ab imo: "Phoebe, gravis Troiae semper miserate labores, Dardana qui Paridis derexti tela manusque corpus in Aeacidae, magnas obeuntia terras tot maria intravi duce te penitusque repostas
60	Massylum gentis praetentaque Syrtibus arva: iam tandem Italiae fugientis prendimus oras. hac Troiana tenus fuerit fortuna secuta; vos quoque Pergameae iam fas est parcere genti, dique deaeque omnes, quibus obstitit Ilium et ingens
65	gloria Dardaniae. tuque, o sanctissima vates, praescia venturi, da - non indebita posco regna meis fatis - Latio considere Teucros errantisque deos agitataque numina Troiae. tum Phoebo et Triviae solido de marmore templum
70	instituam festosque dies de nomine Phoebi. te quoque magna manent regnis penetralia nostris: hic ego namque tuas sortis arcanaque fata dicta meae genti ponam, lectosque sacrabo, alma, viros. foliis tantum ne carmina manda,
75	ne turbata volent rapidis ludibria ventis; ipsa canas oro." finem dedit ore loquendi. At Phoebi nondum patiens immanis in antro bacchatur vates, magnum si pectore possit excussisse deum; tanto magis ille fatigat
80	os rabidum, fera corda domans, fingitque premendo. ostia iamque domus patuere ingentia centum sponte sua vatisque ferunt responsa per auras: "o tandem magnis pelagi defuncte periclis - sed terrae graviora manent -, in regna Lavini
85	Dardanidae venient - mitte hanc de pectore curam -, sed non et venisse volent. bella, horrida bella, et Thybrim multo spumantem sanguine cerno. non Simois tibi nec Xanthus nec Dorica castra defuerint; alius Latio iam partus Achilles,
90	natus et ipse dea; nec Teucris addita Iuno usquam aberit, cum tu supplex in rebus egenis quas gentis Italum aut quas non oraveris urbes! causa mali tanti coniunx iterum hospita Teucris externique iterum thalami.
95	tu ne cede malis, sed contra audentior ito, qua tua te Fortuna sinet. via prima salutis, quod minime reris, Graia pandetur ab urbe." Talibus ex adyto dictis Cumaea Sibylla horrendas canit ambages antroque remugit,
100	obscuris vera involuens: ea frena furenti concutit et stimulos sub pectore vertit Apollo. ut primum cessit furor et rabida ora quierunt, incipit Aeneas heros: "non ulla laborum, o virgo, nova mi facies inopinave surgit;
105	omnia praecepi atque animo mecum ante peregi. unum oro: quando hic inferni ianua regis dicitur et tenebrosa palus Acheronte refuso, ire ad conspectum cari genitoris et ora contingat; doceas iter et sacra ostia pandas.
110	illum ego per flammas et mille sequentia tela eripui his umeris medioque ex hoste recepi; ille meum comitatus iter maria omnia mecum atque omnis pelagique minas caelique ferebat, invalidus, viris ultra sortemque senectae.
115	quin, ut te supplex peterem et tua limina adirem, idem orans mandata dabat. gnatique patrisque, alma, precor, miserere - potes namque omnia, nec te nequiquam lucis Hecate praefecit Avernis -, si potuit manis accersere coniugis Orpheus
120	Threicia fretus cithara fidibusque canoris, si fratrem Pollux alterna morte redemit itque reditque viam totiens. quid Thesea, magnum quid memorem Alciden? et mi genus ab Iove summo." Talibus orabat dictis arasque tenebat,
125	cum sic orsa loqui vates: "sate sanguine divum, Tros Anchisiade, facilis descensus Averno: noctes atque dies patet atri ianua Ditis; sed revocare gradum superasque evadere ad auras, hoc opus, hic labor est. pauci, quos aequus amavit
130	Iuppiter aut ardens evexit ad aethera virtus, dis geniti potuere. tenent media omnia silvae, Cocytusque sinu labens circumvenit atro. quod si tantus amor menti, si tanta cupido est bis Stygios innare lacus, bis nigra videre
135	Tartara, et insano iuvat indulgere labori, accipe quae peragenda prius. latet arbore opaca aureus et foliis et lento vimine ramus, Iunoni infernae dictus sacer; hunc tegit omnis lucus et obscuris claudunt convallibus umbrae.
140	sed non ante datur telluris operta subire auricomos quam quis decerpserit arbore fetus. hoc sibi pulchra suum ferri Proserpina munus instituit. primo avulso non deficit alter aureus, et simili frondescit virga metallo.
145	ergo alte vestiga oculis et rite repertum carpe manu; namque ipse volens facilisque sequetur, si te fata vocant; aliter non viribus ullis vincere nec duro poteris convellere ferro. praeterea iacet exanimum tibi corpus amici
150	- heu nescis - totamque incestat funere classem, dum consulta petis nostroque in limine pendes. sedibus hunc refer ante suis et conde sepulcro. duc nigras pecudes; ea prima piacula sunto. sic demum lucos Stygis et regna invia vivis
155	aspicies." dixit, pressoque obmutuit ore. Aeneas maesto defixus lumina vultu ingreditur linquens antrum, caecosque volutat eventus animo secum. cui fidus Achates it comes et paribus curis vestigia figit.
160	multa inter sese vario sermone serebant, quem socium exanimum vates, quod corpus humandum diceret. atque illi Misenum in litore sicco, ut venere, vident indigna morte peremptum, Misenum Aeoliden, quo non praestantior alter
165	aere ciere viros Martemque accendere cantu. Hectoris hic magni fuerat comes, Hectora circum et lituo pugnas insignis obibat et hasta. postquam illum vita victor spoliavit Achilles, Dardanio Aeneae sese fortissimus heros
170	addiderat socium, non inferiora secutus. sed tum, forte cava dum personat aequora concha, demens, et cantu vocat in certamina divos, aemulus exceptum Triton, si credere dignum est, inter saxa virum spumosa immerserat unda.
175	ergo omnes magno circum clamore fremebant, praecipue pius Aeneas. tum iussa Sibyllae, haud mora, festinant flentes aramque sepulcri congerere arboribus caeloque educere certant. itur in antiquam silvam, stabula alta ferarum;
180	procumbunt piceae, sonat icta securibus ilex fraxineaeque trabes cuneis et fissile robur scinditur, advolvunt ingentis montibus ornos. Nec non Aeneas opera inter talia primus hortatur socios paribusque accingitur armis.
185	atque haec ipse suo tristi cum corde volutat aspectans silvam immensam, et sic forte precatur: "si nunc se nobis ille aureus arbore ramus ostendat nemore in tanto! quando omnia vere heu nimium de te vates, Misene, locuta est."
190	vix ea fatus erat, geminae cum forte columbae ipsa sub ora viri caelo venere volantes, et viridi sedere solo. tum maximus heros maternas agnovit avis laetusque precatur: "este duces, o, si qua via est, cursumque per auras
195	derigite in lucos ubi pinguem dives opacat ramus humum. tuque, o, dubiis ne defice rebus, diva parens." sic effatus vestigia pressit observans quae signa ferant, quo tendere pergant. pascentes illae tantum prodire volando
200	quantum acie possent oculi servare sequentum. inde ubi venere ad fauces grave olentis Averni, tollunt se celeres liquidumque per aëra lapsae sedibus optatis gemina super arbore sidunt, discolor unde auri per ramos aura refulsit.
205	quale solet silvis brumali frigore viscum fronde virere nova, quod non sua seminat arbos, et croceo fetu teretis circumdare truncos, talis erat species auri frondentis opaca ilice, sic leni crepitabat brattea vento.
210	corripit Aeneas extemplo avidusque refringit cunctantem, et vatis portat sub tecta Sibyllae. Nec minus interea Misenum in litore Teucri flebant et cineri ingrato suprema ferebant. principio pinguem taedis et robore secto
215	ingentem struxere pyram, cui frondibus atris intexunt latera et feralis ante cupressos constituunt, decorantque super fulgentibus armis. pars calidos latices et aëna undantia flammis expediunt, corpusque lavant frigentis et unguunt.
220	fit gemitus. tum membra toro defleta reponunt purpureasque super vestis, velamina nota, coniciunt. pars ingenti subiere feretro, triste ministerium, et subiectam more parentum aversi tenuere facem. congesta cremantur
225	turea dona, dapes, fuso crateres olivo. postquam conlapsi cineres et flamma quievit, reliquias vino et bibulam lavere favillam, ossaque lecta cado texit Corynaeus aëno. idem ter socios pura circumtulit unda
230	spargens rore levi et ramo felicis olivae, lustravitque viros dixitque novissima verba. at pius Aeneas ingenti mole sepulcrum imponit suaque arma viro remumque tubamque monte sub aërio, qui nunc Misenus ab illo
235	dicitur aeternumque tenet per saecula nomen. His actis propere exsequitur praecepta Sibyllae. spelunca alta fuit vastoque immanis hiatu, scrupea, tuta lacu nigro nemorumque tenebris, quam super haud ullae poterant impune volantes
240	tendere iter pennis: talis sese halitus atris faucibus effundens supera ad convexa ferebat. [unde locum Grai dixerunt nomine Aornum.] quattuor hic primum nigrantis terga iuvencos constituit frontique invergit vina sacerdos,
245	et summas carpens media inter cornua saetas ignibus imponit sacris, libamina prima, voce vocans Hecaten caeloque Ereboque potentem. supponunt alii cultros tepidumque cruorem succipiunt pateris. ipse atri velleris agnam
250	Aeneas matri Eumenidum magnaeque sorori ense ferit, sterilemque tibi, Proserpina, vaccam; tum Stygio regi nocturnas incohat aras et solida imponit taurorum viscera flammis, pingue super oleum fundens ardentibus extis.
255	ecce autem primi sub limina solis et ortus sub pedibus mugire solum et iuga coepta moveri silvarum, visaeque canes ululare per umbram adventante dea. "procul, o procul este, profani," conclamat vates, "totoque absistite luco;
260	tuque invade viam vaginaque eripe ferrum: nunc animis opus, Aenea, nunc pectore firmo." tantum effata furens antro se immisit aperto; ille ducem haud timidis vadentem passibus aequat. Di, quibus imperium est animarum, umbraeque silentes
265	et Chaos et Phlegethon, loca nocte tacentia late, sit mihi fas audita loqui, sit numine vestro pandere res alta terra et caligine mersas. Ibant obscuri sola sub nocte per umbram perque domos Ditis vacuas et inania regna:
270	quale per incertam lunam sub luce maligna est iter in silvis, ubi caelum condidit umbra Iuppiter, et rebus nox abstulit atra colorem. vestibulum ante ipsum primisque in faucibus Orci Luctus et ultrices posuere cubilia Curae,
275	pallentesque habitant Morbi tristisque Senectus, et Metus et malesuada Fames ac turpis Egestas, terribiles visu formae, Letumque Labosque; tum consanguineus Leti Sopor et mala mentis Gaudia, mortiferumque adverso in limine Bellum,
280	ferreique Eumenidum thalami et Discordia demens vipereum crinem vittis innexa cruentis. in medio ramos annosaque bracchia pandit ulmus opaca, ingens, quam sedem Somnia vulgo vana tenere ferunt, foliisque sub omnibus haerent.
285	multaque praeterea variarum monstra ferarum, Centauri in foribus stabulant Scyllaeque biformes et centumgeminus Briareus ac belua Lernae horrendum stridens, flammisque armata Chimaera, Gorgones Harpyiaeque et forma tricorporis umbrae.
290	corripit hic subita trepidus formidine ferrum Aeneas strictamque aciem venientibus offert, et ni docta comes tenuis sine corpore vitas admoneat volitare cava sub imagine formae, inruat et frustra ferro diverberet umbras.
295	Hinc via Tartarei quae fert Acherontis ad undas. turbidus hic caeno vastaque voragine gurges aestuat atque omnem Cocyto eructat harenam. portitor has horrendus aquas et flumina servat terribili squalore Charon, cui plurima mento
300	canities inculta iacet, stant lumina flamma, sordidus ex umeris nodo dependet amictus. ipse ratem conto subigit velisque ministrat et ferruginea subvectat corpora cumba, iam senior, sed cruda deo viridisque senectus.
305	huc omnis turba ad ripas effusa ruebat, matres atque viri defunctaque corpora vita magnanimum heroum, pueri innuptaeque puellae, impositique rogis iuvenes ante ora parentum: quam multa in silvis autumni frigore primo
310	lapsa cadunt folia, aut ad terram gurgite ab alto quam multae glomerantur aves, ubi frigidus annus trans pontum fugat et terris immittit apricis. stabant orantes primi transmittere cursum tendebantque manus ripae ulterioris amore.
315	navita sed tristis nunc hos nunc accipit illos, ast alios longe summotos arcet harena. Aeneas miratus enim motusque tumultu "dic," ait, "o virgo, quid vult concursus ad amnem? quidve petunt animae? vel quo discrimine ripas
320	hae linquunt, illae remis vada livida verrunt?" olli sic breviter fata est longaeva sacerdos: "Anchisa generate, deum certissima proles, Cocyti stagna alta vides Stygiamque paludem, di cuius iurare timent et fallere numen.
325	haec omnis, quam cernis, inops inhumataque turba est; portitor ille Charon; hi, quos vehit unda, sepulti. nec ripas datur horrendas et rauca fluenta transportare prius quam sedibus ossa quierunt. centum errant annos volitantque haec litora circum;
330	tum demum admissi stagna exoptata revisunt." constitit Anchisa satus et vestigia pressit multa putans sortemque animo miseratus iniquam. cernit ibi maestos et mortis honore carentis Leucaspim et Lyciae ductorem classis Oronten,
335	quos simul a Troia ventosa per aequora vectos obruit Auster, aqua involvens navemque virosque. Ecce gubernator sese Palinurus agebat, qui Libyco nuper cursu, dum sidera servat, exciderat puppi mediis effusus in undis.
340	hunc ubi vix multa maestum cognovit in umbra, sic prior adloquitur: "quis te, Palinure, deorum eripuit nobis medioque sub aequore mersit? dic age. namque mihi, fallax haud ante repertus, hoc uno responso animum delusit Apollo,
345	qui fore te ponto incolumem finisque canebat venturum Ausonios. en haec promissa fides est?" ille autem: "neque te Phoebi cortina fefellit, dux Anchisiade, nec me deus aequore mersit. namque gubernaclum multa vi forte revulsum,
350	cui datus haerebam custos cursusque regebam, praecipitans traxi mecum. maria aspera iuro non ullum pro me tantum cepisse timorem, quam tua ne spoliata armis, excussa magistro, deficeret tantis navis surgentibus undis.
355	tris Notus hibernas immensa per aequora noctes vexit me violentus aqua; vix lumine quarto prospexi Italiam summa sublimis ab unda. paulatim adnabam terrae; iam tuta tenebam, ni gens crudelis madida cum veste gravatum
360	prensantemque uncis manibus capita aspera montis ferro invasisset praedamque ignara putasset. nunc me fluctus habet versantque in litore venti. quod te per caeli iucundum lumen et auras, per genitorem oro, per spes surgentis Iuli,
365	eripe me his, invicte, malis: aut tu mihi terram inice, namque potes, portusque require Velinos; aut tu, si qua via est, si quam tibi diva creatrix ostendit - neque enim, credo, sine numine divum flumina tanta paras Stygiamque innare paludem -,
370	da dextram misero et tecum me tolle per undas, sedibus ut saltem placidis in morte quiescam." talia fatus erat coepit cum talia vates: "unde haec, o Palinure, tibi tam dira cupido? tu Stygias inhumatus aquas amnemque severum
375	Eumenidum aspicies, ripamve iniussus adibis? desine fata deum flecti sperare precando, sed cape dicta memor, duri solacia casus. nam tua finitimi, longe lateque per urbes prodigiis acti caelestibus, ossa piabunt
380	et statuent tumulum et tumulo sollemnia mittent, aeternumque locus Palinuri nomen habebit." his dictis curae emotae pulsusque parumper corde dolor tristi; gaudet cognomine terra. Ergo iter inceptum peragunt fluvioque propinquant.
385	navita quos iam inde ut Stygia prospexit ab unda per tacitum nemus ire pedemque advertere ripae, sic prior adgreditur dictis atque increpat ultro: "quisquis es, armatus qui nostra ad flumina tendis, fare age, quid venias, iam istinc et comprime gressum.
390	umbrarum hic locus est, somni noctisque soporae: corpora viva nefas Stygia vectare carina. nec vero Alciden me sum laetatus euntem accepisse lacu, nec Thesea Pirithoumque, dis quamquam geniti atque invicti viribus essent.
395	Tartareum ille manu custodem in vincla petivit ipsius a solio regis traxitque trementem; hi dominam Ditis thalamo deducere adorti." quae contra breviter fata est Amphrysia vates: "nullae hic insidiae tales - absiste moveri -,
400	nec vim tela ferunt; licet ingens ianitor antro aeternum latrans exsanguis terreat umbras, casta licet patrui servet Proserpina limen. Troius Aeneas, pietate insignis et armis, ad genitorem imas Erebi descendit ad umbras.
405	si te nulla movet tantae pietatis imago, at ramum hunc" - aperit ramum qui veste latebat - "agnoscas." tumida ex ira tum corda residunt; nec plura his. ille admirans venerabile donum fatalis virgae longo post tempore visum
410	caeruleam advertit puppim ripaeque propinquat. inde alias animas, quae per iuga longa sedebant, deturbat laxatque foros; simul accipit alveo ingentem Aenean. gemuit sub pondere cumba sutilis et multam accepit rimosa paludem.
415	tandem trans fluvium incolumis vatemque virumque informi limo glaucaque exponit in ulva. Cerberus haec ingens latratu regna trifauci personat adverso recubans immanis in antro. cui vates horrere videns iam colla colubris
420	melle soporatam et medicatis frugibus offam obicit. ille fame rabida tria guttura pandens corripit obiectam, atque immania terga resolvit fusus humi totoque ingens extenditur antro. occupat Aeneas aditum custode sepulto
425	evaditque celer ripam inremeabilis undae. Continuo auditae voces vagitus et ingens infantumque animae flentes, in limine primo quos dulcis vitae exsortis et ab ubere raptos abstulit atra dies et funere mersit acerbo;
430	hos iuxta falso damnati crimine mortis. nec vero hae sine sorte datae, sine iudice, sedes: quaesitor Minos urnam movet; ille silentum consiliumque vocat vitasque et crimina discit. proxima deinde tenent maesti loca, qui sibi letum
435	insontes peperere manu lucemque perosi proiecere animas. quam vellent aethere in alto nunc et pauperiem et duros perferre labores! fas obstat, tristisque palus inamabilis undae alligat et novies Styx interfusa coercet.
440	Nec procul hinc partem fusi monstrantur in omnem Lugentes campi; sic illos nomine dicunt. hic quos durus amor crudeli tabe peredit secreti celant calles et myrtea circum silva tegit; curae non ipsa in morte relinquunt.
445	his Phaedram Procrinque locis maestamque Eriphylen crudelis nati monstrantem vulnera cernit, Euadnenque et Pasiphaen; his Laodamia it comes et iuvenis quondam, nunc femina, Caeneus rursus et in veterem fato revoluta figuram.
450	inter quas Phoenissa recens a vulnere Dido errabat silva in magna; quam Troius heros ut primum iuxta stetit agnovitque per umbras obscuram, qualem primo qui surgere mense aut videt aut vidisse putat per nubila lunam,
455	demisit lacrimas dulcique adfatus amore est: "infelix Dido, verus mihi nuntius ergo venerat exstinctam ferroque extrema secutam? funeris heu tibi causa fui? per sidera iuro, per superos et si qua fides tellure sub ima est,
460	invitus, regina, tuo de litore cessi. sed me iussa deum, quae nunc has ire per umbras, per loca senta situ cogunt noctemque profundam, imperiis egere suis; nec credere quivi hunc tantum tibi me discessu ferre dolorem.
465	siste gradum teque aspectu ne subtrahe nostro. quem fugis? extremum fato quod te adloquor hoc est." talibus Aeneas ardentem et torva tuentem lenibat dictis animum lacrimasque ciebat. illa solo fixos oculos aversa tenebat
470	nec magis incepto vultum sermone movetur quam si dura silex aut stet Marpesia cautes. tandem corripuit sese atque inimica refugit in nemus umbriferum, coniunx ubi pristinus illi respondet curis aequatque Sychaeus amorem.
475	nec minus Aeneas casu percussus iniquo prosequitur lacrimis longe et miseratur euntem. Inde datum molitur iter. iamque arva tenebant ultima, quae bello clari secreta frequentant. hic illi occurrit Tydeus, hic inclutus armis
480	Parthenopaeus et Adrasti pallentis imago, hic multum fleti ad superos belloque caduci Dardanidae, quos ille omnis longo ordine cernens ingemuit, Glaucumque Medontaque Thersilochumque, tris Antenoridas Cererique sacrum Polyboeten,
485	Idaeumque etiam currus, etiam arma tenentem. circumstant animae dextra laevaque frequentes, nec vidisse semel satis est; iuvat usque morari et conferre gradum et veniendi discere causas. at Danaum proceres Agamemnoniaeque phalanges
490	ut videre virum fulgentiaque arma per umbras, ingenti trepidare metu; pars vertere terga, ceu quondam petiere rates, pars tollere vocem exiguam: inceptus clamor frustratur hiantis. Atque hic Priamiden laniatum corpore toto
495	Deiphobum videt et lacerum crudeliter ora, ora manusque ambas, populataque tempora raptis auribus et truncas inhonesto vulnere naris. vix adeo agnovit pavitantem ac dira tegentem supplicia, et notis compellat vocibus ultro:
500	"Deiphobe armipotens, genus alto a sanguine Teucri, quis tam crudelis optavit sumere poenas? cui tantum de te licuit? mihi fama suprema nocte tulit fessum vasta te caede Pelasgum procubuisse super confusae stragis acervum.
505	tunc egomet tumulum Rhoeteo in litore inanem constitui et magna manis ter voce vocavi. nomen et arma locum servant; te, amice, nequivi conspicere et patria decedens ponere terra." ad quae Priamides: "nihil o tibi, amice, relictum;
510	omnia Deiphobo solvisti et funeris umbris. sed me fata mea et scelus exitiale Lacaenae his mersere malis; illa haec monimenta reliquit. namque ut supremam falsa inter gaudia noctem egerimus, nosti: et nimium meminisse necesse est.
515	cum fatalis equus saltu super ardua venit Pergama et armatum peditem gravis attulit alvo, illa chorum simulans euhantis orgia circum ducebat Phrygias; flammam media ipsa tenebat ingentem et summa Danaos ex arce vocabat.
520	tum me confectum curis somnoque gravatum infelix habuit thalamus, pressitque iacentem dulcis et alta quies placidaeque simillima morti. egregia interea coniunx arma omnia tectis emovet, et fidum capiti subduxerat ensem:
525	intra tecta vocat Menelaum et limina pandit, scilicet id magnum sperans fore munus amanti, et famam exstingui veterum sic posse malorum. quid moror? inrumpunt thalamo, comes additus una hortator scelerum Aeolides. di, talia Grais
530	instaurate, pio si poenas ore reposco. sed te qui vivum casus, age fare vicissim, attulerint. pelagine venis erroribus actus an monitu divum? an quae te fortuna fatigat, ut tristis sine sole domos, loca turbida, adires?"
535	Hac vice sermonum roseis Aurora quadrigis iam medium aetherio cursu traiecerat axem; et fors omne datum traherent per talia tempus, sed comes admonuit breviterque adfata Sibylla est: "nox ruit, Aenea; nos flendo ducimus horas.
540	hic locus est, partis ubi se via findit in ambas: dextera quae Ditis magni sub moenia tendit, hac iter Elysium nobis; at laeva malorum exercet poenas et ad impia Tartara mittit." Deiphobus contra: "ne saevi, magna sacerdos;
545	discedam, explebo numerum reddarque tenebris. i decus, i, nostrum; melioribus utere fatis." tantum effatus, et in verbo vestigia torsit. Respicit Aeneas subito et sub rupe sinistra moenia lata videt triplici circumdata muro,
550	quae rapidus flammis ambit torrentibus amnis, Tartareus Phlegethon, torquetque sonantia saxa. porta adversa ingens solidoque adamante columnae, vis ut nulla virum, non ipsi exscindere bello caelicolae valeant; stat ferrea turris ad auras,
555	Tisiphoneque sedens palla succincta cruenta vestibulum exsomnis servat noctesque diesque. hinc exaudiri gemitus et saeva sonare verbera, tum stridor ferri tractaeque catenae. constitit Aeneas strepitumque exterritus hausit.
560	"quae scelerum facies? o virgo, effare; quibusve urgentur poenis? quis tantus plangor ad auras?" tum vates sic orsa loqui: "dux inclute Teucrum, nulli fas casto sceleratum insistere limen; sed me cum lucis Hecate praefecit Avernis,
565	ipsa deum poenas docuit perque omnia duxit. Cnosius haec Rhadamanthus habet durissima regna castigatque auditque dolos subigitque fateri quae quis apud superos furto laetatus inani distulit in seram commissa piacula mortem.
570	continuo sontis ultrix accincta flagello Tisiphone quatit insultans, torvosque sinistra intentans anguis vocat agmina saeva sororum. tum demum horrisono stridentes cardine sacrae panduntur portae. cernis custodia qualis
575	vestibulo sedeat, facies quae limina servet? quinquaginta atris immanis hiatibus Hydra saevior intus habet sedem. tum Tartarus ipse bis patet in praeceps tantum tenditque sub umbras quantus ad aetherium caeli suspectus Olympum.
580	hic genus antiquum Terrae, Titania pubes, fulmine deiecti fundo volvuntur in imo. hic et Aloidas geminos immania vidi corpora, qui manibus magnum rescindere caelum adgressi superisque Iovem detrudere regnis.
585	vidi et crudelis dantem Salmonea poenas, dum flammas Iovis et sonitus imitatur Olympi. quattuor hic invectus equis et lampada quassans per Graium populos mediaeque per Elidis urbem ibat ovans, divumque sibi poscebat honorem,
590	demens, qui nimbos et non imitabile fulmen aere et cornipedum pulsu simularet equorum. at pater omnipotens densa inter nubila telum contorsit, non ille faces nec fumea taedis lumina, praecipitemque immani turbine adegit.
595	nec non et Tityon, Terrae omniparentis alumnum, cernere erat, per tota novem cui iugera corpus porrigitur, rostroque immanis vultur obunco immortale iecur tondens fecundaque poenis viscera rimaturque epulis habitatque sub alto
600	pectore, nec fibris requies datur ulla renatis. quid memorem Lapithas, Ixiona Pirithoumque? quos super atra silex iam iam lapsura cadentique imminet adsimilis; lucent genialibus altis aurea fulcra toris, epulaeque ante ora paratae
605	regifico luxu; Furiarum maxima iuxta accubat et manibus prohibet contingere mensas, exsurgitque facem attollens atque intonat ore. hic, quibus invisi fratres, dum vita manebat, pulsatusve parens et fraus innexa clienti,
610	aut qui divitiis soli incubuere repertis nec partem posuere suis - quae maxima turba est -, quique ob adulterium caesi, quique arma secuti impia nec veriti dominorum fallere dextras, inclusi poenam exspectant. ne quaere doceri
615	quam poenam, aut quae forma viros fortunave mersit. saxum ingens volvunt alii, radiisque rotarum districti pendent; sedet aeternumque sedebit infelix Theseus, Phlegyasque miserrimus omnis admonet et magna testatur voce per umbras:
620	"discite iustitiam moniti et non temnere divos." vendidit hic auro patriam dominumque potentem imposuit; fixit leges pretio atque refixit; hic thalamum invasit natae vetitosque hymenaeos: ausi omnes immane nefas ausoque potiti.
625	non, mihi si linguae centum sint oraque centum, ferrea vox, omnis scelerum comprendere formas, omnia poenarum percurrere nomina possim." Haec ubi dicta dedit Phoebi longaeva sacerdos, "sed iam age, carpe viam et susceptum perfice munus;
630	acceleremus" ait; "Cyclopum educta caminis moenia conspicio atque adverso fornice portas, haec ubi nos praecepta iubent deponere dona." dixerat et pariter gressi per opaca viarum corripiunt spatium medium foribusque propinquant.
635	occupat Aeneas aditum corpusque recenti spargit aqua ramumque adverso in limine figit. His demum exactis, perfecto munere divae, devenere locos laetos et amoena virecta fortunatorum nemorum sedesque beatas.
640	largior hic campos aether et lumine vestit purpureo, solemque suum, sua sidera norunt. pars in gramineis exercent membra palaestris, contendunt ludo et fulva luctantur harena; pars pedibus plaudunt choreas et carmina dicunt.
645	nec non Threicius longa cum veste sacerdos obloquitur numeris septem discrimina vocum, iamque eadem digitis, iam pectine pulsat eburno. hic genus antiquum Teucri, pulcherrima proles, magnanimi heroes nati melioribus annis,
650	Ilusque Assaracusque et Troiae Dardanus auctor. arma procul currusque virum miratur inanis; stant terra defixae hastae passimque soluti per campum pascuntur equi. quae gratia currum armorumque fuit vivis, quae cura nitentis
655	pascere equos, eadem sequitur tellure repostos. Conspicit, ecce, alios dextra laevaque per herbam vescentis laetumque choro paeana canentis inter odoratum lauris nemus, unde superne plurimus Eridani per silvam volvitur amnis.
660	hic manus ob patriam pugnando vulnera passi, quique sacerdotes casti, dum vita manebat, quique pii vates et Phoebo digna locuti, inventas aut qui vitam excoluere per artis quique sui memores aliquos fecere merendo:
665	omnibus his nivea cinguntur tempora vitta. quos circumfusos sic est adfata Sibylla, Musaeum ante omnis - medium nam plurima turba hunc habet atque umeris exstantem suspicit altis -: "dicite, felices animae tuque optime vates,
670	quae regio Anchisen, quis habet locus? illius ergo venimus et magnos Erebi tranavimus amnis." atque huic responsum paucis ita reddidit heros: "nulli certa domus; lucis habitamus opacis, riparumque toros et prata recentia rivis
675	incolimus. sed vos, si fert ita corde voluntas, hoc superate iugum, et facili iam tramite sistam." dixit, et ante tulit gressum camposque nitentis desuper ostentat; dehinc summa cacumina linquunt. At pater Anchises penitus convalle virenti
680	inclusas animas superumque ad lumen ituras lustrabat studio recolens, omnemque suorum forte recensebat numerum, carosque nepotes fataque fortunasque virum moresque manusque. isque ubi tendentem adversum per gramina vidit
685	Aenean, alacris palmas utrasque tetendit, effusaeque genis lacrimae et vox excidit ore: "venisti tandem, tuaque exspectata parenti vicit iter durum pietas? datur ora tueri, nate, tua et notas audire et reddere voces?
690	sic equidem ducebam animo rebarque futurum tempora dinumerans, nec me mea cura fefellit. quas ego te terras et quanta per aequora vectum accipio! quantis iactatum, nate, periclis! quam metui ne quid Libyae tibi regna nocerent!"
695	ille autem: "tua me, genitor, tua tristis imago saepius occurrens haec limina tendere adegit; stant sale Tyrrheno classes. da iungere dextram, da, genitor, teque amplexu ne subtrahe nostro." sic memorans largo fletu simul ora rigabat.
700	ter conatus ibi colo dare bracchia circum; ter frustra comprensa manus effugit imago, par levibus ventis volucrique simillima somno. Interea videt Aeneas in valle reducta seclusum nemus et virgulta sonantia silvae,
705	Lethaeumque domos placidas qui praenatat amnem. hunc circum innumerae gentes populique volabant: ac veluti in pratis ubi apes aestate serena floribus insidunt variis et candida circum lilia funduntur, strepit omnis murmure campus.
710	horrescit visu subito causasque requirit inscius Aeneas, quae sint ea flumina porro, quive viri tanto complerint agmine ripas. tum pater Anchises: "animae, quibus altera fato corpora debentur, Lethaei ad fluminis undam
715	securos latices et longa oblivia potant. has equidem memorare tibi atque ostendere coram iampridem, hanc prolem cupio enumerare meorum, quo magis Italia mecum laetere reperta." "o pater, anne aliquas ad caelum hinc ire putandum est
720	sublimis animas iterumque ad tarda reverti corpora? quae lucis miseris tam dira cupido?" "dicam equidem nec te suspensum, nate, tenebo" suscipit Anchises atque ordine singula pandit. "Principio caelum ac terras camposque liquentis
725	lucentemque globum lunae Titaniaque astra spiritus intus alit, totamque infusa per artus mens agitat molem et magno se corpore miscet. inde hominum pecudumque genus vitaeque volantum et quae marmoreo fert monstra sub aequore pontus.
730	igneus est ollis vigor et caelestis origo seminibus, quantum non noxia corpora tardant terrenique hebetant artus moribundaque membra. hinc metuunt cupiuntque, dolent gaudentque, neque auras dispiciunt clausae tenebris et carcere caeco.
735	quin et supremo cum lumine vita reliquit, non tamen omne malum miseris nec funditus omnes corporeae excedunt pestes, penitusque necesse est multa diu concreta modis inolescere miris. ergo exercentur poenis veterumque malorum
740	supplicia expendunt: aliae panduntur inanes suspensae ad ventos, aliis sub gurgite vasto infectum eluitur scelus aut exuritur igni: quisque suos patimur manis. exinde per amplum mittimur Elysium et pauci laeta arva tenemus,
745	donec longa dies perfecto temporis orbe concretam exemit labem, purumque relinquit aetherium sensum atque aurai simplicis ignem. has omnis, ubi mille rotam volvere per annos, Lethaeum ad fluvium deus evocat agmine magno,
750	scilicet immemores supera ut convexa revisant rursus, et incipiant in corpora velle reverti." Dixerat Anchises natumque unaque Sibyllam conventus trahit in medios turbamque sonantem, et tumulum capit unde omnis longo ordine posset
755	adversos legere et venientum discere vultus. "Nunc age, Dardaniam prolem quae deinde sequatur gloria, qui maneant Itala de gente nepotes, inlustris animas nostrumque in nomen ituras, expediam dictis, et te tua fata docebo.
760	ille, vides, pura iuvenis qui nititur hasta, proxima sorte tenet lucis loca, primus ad auras aetherias Italo commixtus sanguine surget, Silvius, Albanum nomen, tua postuma proles, quem tibi longaevo serum Lavinia coniunx
765	educet silvis regem regumque parentem, unde genus Longa nostrum dominabitur Alba. proximus ille Procas, Troianae gloria gentis, et Capys et Numitor et qui te nomine reddet Silvius Aeneas, pariter pietate vel armis
770	egregius, si umquam regnandam acceperit Albam. qui iuvenes! quantas ostentant, aspice, viris atque umbrata gerunt civili tempora quercu! hi tibi Nomentum et Gabios urbemque Fidenam, hi Collatinas imponent montibus arces,
775	Pometios Castrumque Inui Bolamque Coramque; haec tum nomina erunt, nunc sunt sine nomine terrae. quin et avo comitem sese Mavortius addet Romulus, Assaraci quem sanguinis Ilia mater educet. viden, ut geminae stant vertice cristae
780	et pater ipse suo superum iam signat honore? en huius, nate, auspiciis illa incluta Roma imperium terris, animos aequabit Olympo, septemque una sibi muro circumdabit arces, felix prole virum: qualis Berecyntia mater
785	invehitur curru Phrygias turrita per urbes laeta deum partu, centum complexa nepotes, omnis caelicolas, omnis supera alta tenentis. huc geminas nunc flecte acies, hanc aspice gentem Romanosque tuos. hic Caesar et omnis Iuli
790	progenies magnum caeli ventura sub axem. hic vir, hic est, tibi quem promitti saepius audis, Augustus Caesar, divi genus, aurea condet saecula qui rursus Latio regnata per arva Saturno quondam, super et Garamantas et Indos
795	proferet imperium; iacet extra sidera tellus, extra anni solisque vias, ubi caelifer Atlas axem umero torquet stellis ardentibus aptum. huius in adventum iam nunc et Caspia regna responsis horrent divum et Maeotia tellus,
800	et septemgemini turbant trepida ostia Nili. nec vero Alcides tantum telluris obivit, fixerit aeripedem cervam licet, aut Erymanthi pacarit nemora et Lernam tremefecerit arcu; nec qui pampineis victor iuga flectit habenis
805	Liber, agens celso Nysae de vertice tigris. et dubitamus adhuc virtutem extendere factis, aut metus Ausonia prohibet consistere terra? quis procul ille autem ramis insignis olivae sacra ferens? nosco crinis incanaque menta
810	regis Romani primam qui legibus urbem fundabit, Curibus parvis et paupere terra missus in imperium magnum. cui deinde subibit otia qui rumpet patriae residesque movebit Tullus in arma viros et iam desueta triumphis
815	agmina. quem iuxta sequitur iactantior Ancus nunc quoque iam nimium gaudens popularibus auris. vis et Tarquinios reges animamque superbam ultoris Bruti, fascisque videre receptos? consulis imperium hic primus saevasque securis
820	accipiet, natosque pater nova bella moventis ad poenam pulchra pro libertate vocabit, infelix, utcumque ferent ea facta minores: vincet amor patriae laudumque immensa cupido. quin Decios Drusosque procul saevumque securi
825	aspice Torquatum et referentem signa Camillum. illae autem paribus quas fulgere cernis in armis, concordes animae nunc et dum nocte prementur, heu quantum inter se bellum, si lumina vitae attigerint, quantas acies stragemque ciebunt,
830	aggeribus socer Alpinis atque arce Monoeci descendens, gener adversis instructus Eois! ne, pueri, ne tanta animis adsuescite bella neu patriae validas in viscera vertite viris; tuque prior, tu parce, genus qui ducis Olympo,
835	proice tela manu, sanguis meus! - ille triumphata Capitolia ad alta Corintho victor aget currum caesis insignis Achivis. eruet ille Argos Agamemnoniasque Mycenas ipsumque Aeaciden, genus armipotentis Achilli,
840	ultus avos Troiae templa et temerata Minervae. quis te, magne Cato, tacitum aut te, Cosse, relinquat? quis Gracchi genus aut geminos, duo fulmina belli, Scipiadas, cladem Libyae, parvoque potentem Fabricium vel te sulco, Serrane, serentem?
845	quo fessum rapitis, Fabii? tu Maximus ille es, unus qui nobis cunctando restituis rem. excudent alii spirantia mollius aera - credo equidem -, vivos ducent de marmore vultus, orabunt causas melius, caelique meatus
850	describent radio et surgentia sidera dicent: tu regere imperio populos, Romane, memento - hae tibi erunt artes -, pacique imponere morem, parcere subiectis et debellare superbos." Sic pater Anchises, atque haec mirantibus addit:
855	"aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis ingreditur victorque viros supereminet omnis. hic rem Romanam magno turbante tumultu sistet eques, sternet Poenos Gallumque rebellem, tertiaque arma patri suspendet capta Quirino."
860	atque hic Aeneas - una namque ire videbat egregium forma iuvenem et fulgentibus armis, sed frons laeta parum et deiecto lumina vultu - "quis, pater, ille, virum qui sic comitatur euntem? filius, anne aliquis magna de stirpe nepotum?
865	qui strepitus circa comitum! quantum instar in ipso! sed nox atra caput tristi circumvolat umbra." tum pater Anchises lacrimis ingressus obortis: "o gnate, ingentem luctum ne quaere tuorum; ostendent terris hunc tantum fata nec ultra
870	esse sinent. nimium vobis Romana propago visa potens, superi, propria haec si dona fuissent. quantos ille virum magnam Mavortis ad urbem campus aget gemitus! vel quae, Tiberine, videbis funera, cum tumulum praeterlabere recentem!
875	nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos in tantum spe tollet avos, nec Romula quondam ullo se tantum tellus iactabit alumno. heu pietas, heu prisca fides invictaque bello dextera! non illi se quisquam impune tulisset
880	obvius armato, seu cum pedes iret in hostem seu spumantis equi foderet calcaribus armos. heu, miserande puer, si qua fata aspera rumpas, tu Marcellus eris. manibus date lilia plenis purpureos spargam flores animamque nepotis
885	his saltem accumulem donis, et fungar inani munere." sic tota passim regione vagantur aëris in campis latis atque omnia lustrant. quae postquam Anchises natum per singula duxit incenditque animum famae venientis amore,
890	exim bella viro memorat quae deinde gerenda, Laurentisque docet populos urbemque Latini, et quo quemque modo fugiatque feratque laborem. Sunt geminae Somni portae, quarum altera fertur cornea, qua veris facilis datur exitus umbris,
895	altera candenti perfecta nitens elephanto, sed falsa ad caelum mittunt insomnia Manes. his ibi tum natum Anchises unaque Sibyllam prosequitur dictis portaque emittit eburna, ille viam secat ad navis sociosque revisit.
900	Tum se ad Caietae recto fert limite portum. ancora de prora iacitur; stant litore puppes.

Lateinisches Online-Wörterbuch.

Site-Suche:

Benutzerdefinierte Suche

- Letzte Aktualisierung: 17.07.2024 - 15:58