|
Labiale
|
|
Gutturale
|
|
Singular
|
|
Singular
|
Stamm
|
γυπ- |
φλεβ- |
|
κορακ- |
αὶγ- |
τριχ- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
γύψ
γυπ-ός
γυπ-ί
γῦπ-α
|
φλέψ
φλεβ-ός
φλεβ-ί
φλέβ-α
|
|
κόραξ
κόρακ-ος
κόρακ-ι
κόρακ-α
|
αἶξ
αἰγ-ός
αἰγ-ί
αἶγ-α
|
θρίξ
τριχ-ός
τριχ-ί
τρίχ-α
|
|
Plural
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
γῦπ-ες
γυπ-ῶν
γυψί(ν)
γῦπ-ας
|
φλέβ-ες
φλεβ-ῶν
φλεψί(ν)
φλέβ-ας
|
|
κόρακ-ες
κοράκ-ων
κόραξι(ν)
κόρακ-ας
|
αἶγ-ες
αἰγ-ῶν
αἰξί(ν)
αἶγ-ας
|
τρίχ-ες
τριχ-ῶν
θριξί(ν)
τρίχ-ας
|
|
Dual
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ γῦπ-ε τοῖν γυπ-οῖν |
τὼ φλέβ-ε τοῖν φλεβ-οῖν |
|
τὼ κόρακ-ε τοῖν κοράκ-οιν |
τὼ αἶγ-ε τοῖν αἰγ-οῖν |
τὼ τρίχ-ε τοῖν τριχ-οῖν |
- Labial plus σ gibt ψ (φλέψ, φλεψίν)
- Guttural plus σ gibt ξ (θρίξ, τριξίν)
|
|
Dentale
I
|
|
Singular
|
Stamm
|
ἐσθητ- |
ἰσοτητ- |
ἐλπιδ- |
παιδ- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
ἐσθής
ἐσθῆτ-ος
ἐσθῆτ-ι
ἐσθῆτ-α
ἐσθής |
ἰσότης
ἰσότητ-ος
ἰσότητ-ι
ἰσότητ-α
ἰσότης |
ἐλπίς
ἐλπίδ-ος
ἐλπίδ-ι
ἐλπίδ-α
ἐλπίς
|
παῖς
παιδ-ός
παιδ-ί
παῖδ-α παῖ |
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
ἐσθῆτ-ες
ἐσθήτ-ων
ἐσθῆσι(ν)
ἐσθῆτ-ας
|
ἰσότητ-ες
ἰσοτήτ-ων
ἰσότησι(ν)
ἰσότητ-ας
|
ἐλπίδ-ες
ἐλπίδ-ων
ἐλπίσι(ν)
ἐλπίδ-ας
|
παῖδ-ες
παιδ-ῶν
παισί(ν)
παῖδ-ας
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ ἐσθῆτ-ε τοῖν ἐσθήτ-οιν |
τὼ ἰσότητ-ε τοῖν ἰσοτήτ-οιν |
τὼ ἐλπίδ-ε τοῖν ἐλπίδ-οιν |
τὼ παῖδ-ε τοῖν παίδ-οιν |
|
Dentale
II
|
|
Singular
|
Stamm
|
ορνιθ- |
ποδ- |
σωματ- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
ὄρνις ὄρνιθ-ος ὄρνιθ-ι ὄρνιν ὄρνι |
πούς ποδ-ός ποδ-ί πόδ-α --- |
σῶμα σώματ-ος σώματ-ι σῶμα σῶμα |
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
ὄρνιθ-ες ὀρνίθ-ων ὄρνισι(ν) ὄρνιθ-ας
|
πόδ-ες ποδ-ῶν ποσί(ν) πόδ-ας
|
σώματ-α σωμάτ-ων σώμασι(ν) σώματ-α
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ ὄρνιθ-ε τοῖν ὀρνίθ-οιν
|
τὼ πόδ-ε τοῖν ποδ-οῖν |
τὼ σώματ-ε τοῖν σωμάτ-οιν |
- Dental vor σ fällt aus (*ὄρνιθ-ς -->ὄρνις, *ὄρνιθ-σιν --> ὄρνισιν)
- Barytona auf -ις und -υς bilden den Akk. nach der i-Dekl. (πόλιν)
- Mutae gehen als Auslaut verloren (σωματ --> σωμα)
- Unregelmäßiger Nom.: οὖς, φῶς, ὕδωρ, ὄναρ, κέρας, δόρυ, γόνυ
|
|
ντ-Stämme
|
|
Singular
|
Stamm
|
ὀδοντ- |
γεροντ- |
γιγαντ- |
ἀνδριαντ- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
ὀδούς ὀδόντ-ος ὀδόντ-ι ὀδὁντ-α ὀδούς
|
γέρων γέροντ-ος γέροντ-ι γέροντ-α γέρον
|
γίγας γίγαντ-ος γίγαντ-ι γίγαντ-α γίγαν
|
ἀνδριάς ἀνδριάντ-ος ἀνδριάντ-ι ἀνδριάντ-
α ἀνδριάς
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
ὀδόντ-ες ὀδόντ-ων ὀδοῦσι(ν) ὀδόντ-ας
|
γέροντ-ες γερόντ-ων γέρουσι(ν) γέροντ-ας
|
γίγαντ-ες γιγάντ-ων γίγασι(ν) γίγαντ-ας
|
ἀνδριάντ-ες ἀνδριάντ-ων ἀνδριᾶσι(ν) ἀνδριάντ-ας
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ ὀδὁντ-ε τοῖν ὀδόντ-οιν |
τὼ γέροντ-ε τοῖν γερόντ-οιν |
τὼ γίγαντ-ε τοῖν γιγάντ-οιν |
τὼ ἀνδριάντ-ε τοῖν ἀνδριάντ-οιν |
- ντ fällt vor σ mit Ersatzdehnung aus (*ὀδόντ-σιν —> ὀδοῦσιν)
- γέρων ist asigmatischer Nominativ mit Nominativdehnung.
- Der Vokativ endbebtonter ντ-Stämme ist gleich dem Nominativ; ansonsten gleich dem Stamm
|
|
Liquida-Stämme
(ν-)
|
|
Singular
|
Stamm
|
μην- |
λιμεν- |
αγων- |
εἰκον- |
δαιμον- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
μήν
μην-ός μην-ί μῆν-α μήν | λιμήν λιμέν-ος λιμέν-ι λιμέν-α λιμήν
|
ἀγών
ἀγῶν-ος ἀγῶν-ι ἀγῶν-α ἀγών |
εἰκών
εἰκόν-ος εἰκόν-ι εἰκόν-α εἰκών
|
δαίμων
δαίμον--ος δαίμον-ι δαίμον-α δαῖμον
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
μῆν-ες μην-ῶν μη-σί(ν) μῆν-ας
|
λιμέν-ες λιμέν-ων λιμέ-σι(ν) λιμέν-ας
|
ἀγῶν-ες ἀγών-ων ἀγῶ-σι(ν) ἀγῶν-ας
|
εἰκόν-ες εἰκόν-ων εἰκό-σι(ν) εἰκόν-ας
|
δαίμον-ες δαιμόν-ων δαίμο-σι(ν) δαίμον-ας
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ μῆν-ε τοῖν μην-οῖν |
τὼ λιμέν-ε τοῖν λιμέν-οιν |
τὼ ἀγῶν-ε τοῖν ἀγών-οιν |
τὼ εἰκόν-ε τοῖν εἰκόν-οιν |
τὼ δαίμον-ε τοῖν δαιμόν-οιν |
- Vor σ fällt ν scheinbar spurlos aus. (*μην-σιν--> μη-σίν)
|
|
Liquida
- Stämme (λ-, ρ-)
|
|
Singular
|
Stamm
|
αλ- |
θηρ- |
κρατηρ- |
ῥητορ- |
νεκταρ- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
ἅλ-ς
ἁλ-ός
ἁλ-ί
ἅλ-α
ἅλ-ς
|
θήρ
θηρ-ός θηρ-ί θῆρ-α θήρ
|
κρατήρ
κρατῆρ-ος κρατῆρ-ι κρατῆρ-α κρατήρ
|
ῥήτωρ
ῥήτορ-ος ῥήτορ-ι ῥήτορ-α ῥῆτορ
|
νέκταρ
νέκταρ-ος νέκταρ-ι νέκταρ
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
ἅλ-ες ἁλ-ῶν ἁλ-σί(ν) ἅλ-ας
|
θῆρ-ες θηρ-ῶν θηρ-σί(ν) θῆρ-ας
|
κρατῆρ-ες καρατήρ-ων καρτῆρ-σι(ν) κρατῆρ-ας
|
ῥήτορ-ες ῥητόρ-ων ῥήτορ-σι(ν) ῥήτορ-ας
|
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ ἅλ-ε τοῖν ἁλ-οῖν
|
τὼ θῆρ-ε τοῖν θηρ-οῖν |
τὼ κρατῆρ-ε τοῖν καρατήρ-οιν |
τὼ ῥήτορ-ε τοῖν ῥητόρ-οιν |
|
- λ-, ρ- bleiben vor σ erhalten
|
|
Liquida-Stämme
mit Ablaut I
|
|
Singular
|
Stamm
|
πατερ- |
μητερ- |
θυγατερ- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
πατήρ
πατρ-ός
πατρ-ί πατέρ-α πάτερ
|
μήτηρ
μητρ-ός
μητρ-ί μητέρ-α μῆτερ
|
θυγάτηρ
θυγατρ-ός
θυγατρ-ί θυγατέρ-α θύγατερ
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
πατέρ-ες πατέρ-ων
πατρά-σι(ν) πατέρ-ας
|
μητέρ-ες μητέρ-ων
μητρά-σι(ν) μητέρ-ας
|
θυγατέρ-ες θυγατέρ-ων
θυγατρά-σι(ν) θυγατέρ-ας
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ πατέρ-ε τοῖν πατέρ-οιν
|
τὼ μητέρ-ε τοῖν μητέρ-οιν |
τὼ θυγατέρ-ε τοῖν γαστέρ-οιν |
|
Liquida-Stämme
mit Ablaut II
|
|
Singular
|
Stamm
|
γαστερ- |
ἀνερ- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
γαστήρ
γαστρ-ός
γαστρ-ί γαστέρ-α γάστερ
|
ἀνήρ
ἀνδρ-ός
ἀνδρ-ί
ἄνδρ-α ἄνερ
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
γαστέρ-ες γαστέρ-ων
γαστρά-σι(ν) γαστέρ-ας
|
ἄνδρ-ες
ἀνδρ-ῶν
ἀνδρά-σι(ν)
ἄνδρ-ας
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ γαστέρ-ε τοῖν γαστέρ-οιν |
τὼ ἄνδρ-ε τοῖν ἀνδρ-οῖν |
- Drei Ablautstufen: Dehnstufe, Normalstufe und Schwundstufe (im Dat.Pl. mit silbenbildendem ρ(ά))
- Vorgezogener Akzent im Vokativ
- Die Schwundstufe zu ἀνερ- ist eigtl *ἀνρ-. Die Einschaltung von δ zu ἀνδρ- dient zur Erleichterung der Aussprache.
|
|
Sigma-Stämme
(εσ-, ος-, ας-)
|
|
Singular
|
Stamm
|
γενεσ- |
Σωκρατεσ- |
Περικλεεσ- |
αἰδοσ- |
κρεας- |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
γένος γένους
γένει
γένος
|
Σωκράτης Σωκράτους
Σωκράτει
Σωκράτη
Σώκρατες
|
Περικλῆς Περικλέους
Περικλεῖ
Περικλέα
Περίκλεις
|
αἰδώς αἰδοῦς
αἰδοῖ
αἰδῶ
|
κρέας κρέως
κρέᾳ
κρέας
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
γένη γενῶν
γένεσι(ν)
γένη
|
Mannella
|
κρέα κρεῶν
κρέασι(ν)
κρέα
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ (γένεε) γένη
τοῖν (γενέοιν) γενοῖν |
|
|
|
|
- Intervokalisches σ fällt aus, die beiden Vokale werden kontrahiert (γενεσ-ος --> γενε-ος --> γένους)
|
|
|
|
Singular
|
Stamm
|
πολι- πολε-
|
δυναμι- δυναμε-
|
πηχυ- πηχε-
|
αστυ- αστε-
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
πόλι-ς πόλε-ως πόλε-ι πόλι-ν πόλι
|
δύναμι-ς δυνάμε-
ως δυνάμε-
ι
δύναμι-ν
δύναμι
|
πῆχυ-ς πήχε-ως πήχε-ι
πῆχυ-ν
πῆχυ
|
ἄστυ ἄστε-ως ἄστε-ι
ἄστυ
ἄστυ
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
πόλεις πόλε-ων πόλε-σι(ν) πόλεις
|
δυνάμεις δυνάμε-ων δυνάμε-σι(ν) δυνάμεις
|
πήχεις πήχε-ων πήχε-σι(ν) πήχ-εις
|
ἄστη ἄστε-ων ἄστε-σι(ν) ἄστη
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ πόλε-ε (πόλη, πόλει) τοῖν πολέ-οιν |
τὼ δυνάμε-ε (- η, -ει) τοῖν δυναμέ-οιν |
τὼ πήχε-ε τοῖν πηχέ-οιν |
τὼ ἄστη τοῖν ἀστέ-οιν |
- Drei Ablautstufen:
- Dehnstufe (πόλη-ος --> πόλε-ως),
- Normalstufe (πόλε-ι, πόλεις, πόλε-
ων) und
- Schwundstufe (vor Konsonanten: πόλι-ς, πόλι-ν, πολι)
- Der Akk.Pl. (πόλεις) ist in Analogie zum Nom.Pl. gebildet.
- Einige υ-Stämme (πῆχυς, ἄστυ, οἱ πρέσβεις) gehen nach dem Muster von πόλις.
|
|
υ-
Stämme
|
|
Singular
|
Stamm
|
ἰχθυ |
συ |
ἐρινυ |
πιτυ |
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
ἰχθῦ-ς ἰχθύ-ος ἰχθύ-ι ἰχθῦ-ν ἰχθῦ
|
σῦ-ς συ-ός συ-ί συ-ν σῦ
|
ἐρινύ-ς ἐρινύ-ος ἐρινύ-ι ἐρινύ-ν ἐρινύ
|
πίτυ-ς πίτυ-ος πίτυ-ι πίτυ-ν πίτυ
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
ἰχθύ-ες ἰχθύ-ων ἰχθύ-σι(ν) ἰχθῦ-ς
|
σύ-ες συ-ῶν συ-σί(ν) σῦ-ς
|
ἐρινύ-ες ἐρινύ-ων ἐρινύ-σι(ν) ἐρινῦ-ς
|
πίτυ-ες πιτύ-ων πίτυ-σι(ν) πίτυ-
ς
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ ἰχθύ-ε (ιχθῦ)
τοῖν ἰχθύ-οιν |
τὼ σύ-ε τοῖν συοῖν |
τὼ ἐρινύ-ε τοῖν ἐρινύ-οιν
|
τὼ πίτυ-ε τοῖν πιτύ-οιν |
- Die Wörter auf langes υ-ς sind alle entweder Oxytona oder Perispomena
- Vor vokalischen Endungen wird langes υ gekürzt (ἰχθύ-ος, ἰχθύ-
ι, ἰχθύ-ες, ἰχθύ-
ων)
- Nom., Akk. und Vok. Sgl. haben immer gleichen Akzent (ἰχθῦ-ς, ἰχθῦ-
ν, ἰχθῦ)
- Der endbetonte Akk.Pl. hat immer Zirkumflex
|
|
|
|
|
|
Singular
|
Singular
|
Stamm
|
βασιλευ- βασιληϜ-
|
ἥρω ηρωϜ-
|
ἠχο- ἠχοϳ-
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
βασιλεύ-ς βασιλέ-ως βασιλε-ῖ βασιλέ-α βδασιλεῦ
|
ἥρω-ς ἥρω-ος ἥρω-ι ἥρω-
α ἥρω-ς
|
ἠχώ ἠχοῦς ἠχοῖ ηχώ
ἠχοῖ
|
|
Plural
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
βασιλεῖς βασιλέ-ων βασιλεῦ-σι(ν) βασιλέ-ας
|
ἥρω-ες ἡρώ-ων ἥρω-σι(ν) ἥρω-ας
|
|
|
Dual
|
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ βασιλῆ τοῖν βασιλέοιν |
τὼ ἥρω-ε τοῖν ἡρώ-οιν
|
|
- βασιλεύ-ς hat zwei Ablautstufen:
- Dehnstufe (βασιληυ-, vor Vokalen: βασιλη-, vor Konsonanten: βασιλευ-)
- Normalstufe (βασιλευ-): nur im Vok.Sgl.
- βασιλεύ-ς bildet auch den Nom.Pl. βασιλῆς und die Akk.Pl. βασιλῆς, βασιλεῖς
- Die wenigen Substantive der οϳ-Stämme (meist Namen wie Καλυψώ, Σαπφώ) sind alle Singularia tantum.
- Der Dativ ἥρω-ι auch kontrahiert: ἥρῳ.
- Der Akkusativ ἥρω-α auch kontrahiert: ἥρ
ω.
|
|
Einzelwörter
mit Besonderheiten
|
|
Singular
|
Stamm
|
βου- βοϜ-
|
ναυ- νηϜ-
|
Ζευ- ΔιϜ-
|
κυον- κυσ- |
γυνα- γυναικ-
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
Vok.
|
βοῦ-ς βο-ός βο-ί βοῦ-ν βοῦ
|
ναῦ-ς νε-ώς νη-ί ναῦ-ν ναῦ
|
Ζεύ-ς Δι-ός Δι-ί Δί-α Ζεῦ
|
κύων κυν-ός κυν-ί κύν-α κύον
|
γυνή γυναικ-ός γυναικ-ί γυναῖκ-α γύναι
|
|
Plural
|
Nom.
Gen.
Dat.
Akk.
|
βό-ες βο-ῶν βου-σί(ν) βοῦς
|
νῆ-ες νε-ῶν ναυ-σί(ν) ναῦς
|
|
κύν-ες κυν-ῶν κυ-σί(ν) κύν-ας
|
γυναῖκ-ες γυναικ-ῶν γυναιξί(ν) γυναῖκ-ας
|
|
Dual
|
N./A./V.
G./D.
|
τὼ βό-ε τοῖν βο-οῖν
|
τὼ νέ-ε (?) τοῖν νε-οῖν
|
|
τὼ κύν-ε τοῖν κυν-οῖν
|
τὼ γυναῖκ-ε τοῖν γυναικ-οῖν
|
|
|
Ahrens, H.L.
Anlauf, G.
Standard late Greek oder Attizismus? ..Optativgebrauch im nachklassischen Griechisch
Diss. Köln 1960
Kühner, R. / Gerth, B.
Ausführliche Grammatik der griechischen Sprache (3. Aufl. bearbeitet von F. Blass und B. Gerth)
Hannibal : Text mit Erläuterungen ; Arbeitsaufträge, Begleittexte, Stilistik und Übungen zu Grammatik und Texterschliessung. Von Hans-Joachim Glücklich und Stefan Reitzer
Griechische Dialekte, I,II.
Lexikon über die Formen der griech. Verba. Mit zwei Beilagen: Verzeichnis der Declinations- und Conjugations-Endungen; Grammatischer Schlüssel.
© 2000 - 2024 - /GrGr/GGrDekl03.php - Letzte Aktualisierung: 30.07.2021 - 09:47