Cic.Sest.96-106

[96] duo genera semper in hac civitate fuerunt eorum, qui versari in re publica atque in ea se excellentius gerere studuerunt; quibus ex generibus alteri se popularis, alteri optimates et haberi et esse voluerunt. qui ea, quae faciebant quaeque dicebant, multitudini iucunda volebant esse, populares, qui autem ita se gerebant, ut sua consilia optimo cuique probarent, optimates habebantur.

[97] quis ergo iste optimus quisque? numero, si quaeris, innumerabiles, neque enim aliter stare possemus: sunt principes consilii publici, sunt, qui eorum sectam sequuntur, sunt maximorum ordinum homines, quibus patet curia, sunt municipales rusticique Romani, sunt negotii gerentes, sunt etiam libertini optimates. numerus, ut dixi, huius generis late et varie diffusus est, sed genus universum, ut tollatur error, brevi circumscribi et definiri potest: omnes optimates sunt, qui neque nocentes sunt nec natura improbi nec furiosi nec malis domesticis impediti. esto igitur, ut ii sint, quam tu 'nationem' appellasti, qui et integri sunt et sani et bene de rebus domesticis constituti. Horum qui voluntati, commodis, opinionibus in gubernanda re publica serviunt, defensores optimatium ipsique optimates gravissimi et clarissimi cives numerantur et principes civitatis.

Wie muss es auf den Geburtsadel wirken, dass Cicero sogar Freigelassene als "Optimaten" bezeichnet?

[98] quid est igitur propositum his rei publicae gubernatoribus, quod intueri et quo cursum suum derigere debeant? id, quod est praestantissimum maximeque optabile omnibus sanis et bonis et beatis: cum dignitate otium. hoc qui volunt, omnes optimates, qui efficiunt, summi viri et conservatores civitatis putantur; neque enim rerum gerendarum dignitate homines ecferri ita convenit, ut otio non prospiciant, neque ullum amplexari otium, quod abhorreat a dignitate.
huius autem otiosae dignitatis haec fundamenta sunt, haec membra, quae tuenda principibus et vel capitis periculo defendenda sunt: religiones, auspicia, potestates magistratuum, senatus auctoritas, leges, mos maiorum, iudicia, iuris dictio, fides, provinciae, socii, imperi laus, res militaris, aerarium.

[99] harum rerum tot atque tantarum esse defensorem et patronum magni animi est, magni ingenii magnaeque constantiae. etenim in tanto civium numero magna multitudo est eorum, qui aut propter metum poenae, peccatorum suorum conscii, novos motus conversionesque rei publicae quaerant, aut qui propter insitum quendam animi furorem discordiis civium ac seditione pascantur, aut qui propter implicationem rei familiaris communi incendio malint quam suo deflagrare. qui cum tutores sunt et duces suorum studiorum vitiorumque nacti, in re publica fluctus excitantur, ut vigilandum sit iis, qui sibi gubernacula patriae depoposcerunt, enitendumque omni scientia ac diligentia, ut conservatis iis, quae ego paulo ante fundamenta ac membra esse dixi, tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis.

[100] hanc ego viam, iudices, si aut asperam atque arduam aut plenam esse periculorum aut insidiarum negem, mentiar, praesertim cum id non modo intellexerim semper, sed etiam praeter ceteros senserim.
maioribus praesidiis et copiis oppugnatur res publica quam defenditur, propterea quod audaces homines et perditi nutu impelluntur et ipsi etiam sponte sua contra rem publicam incitantur, boni nescio quo modo tardiores sunt et principiis rerum neglectis ad extremum ipsa denique necessitate excitantur, ita ut non numquam cunctatione ac tarditate, dum otium volunt etiam sine dignitate retinere, ipsi utrumque amittant.

[101] propugnatores autem rei publicae qui esse voluerunt, si leviores sunt, desciscunt, si timidiores, desunt: permanent illi soli atque omnia rei publicae causa perferunt, qui sunt tales, qualis pater tuus, M. Scaure, fuit, qui a C. Graccho usque ad Q. Varium seditiosis omnibus restitit, quem numquam ulla vis, ullae minae, ulla invidia labefecit; aut qualis Q. Metellus, patruus matris tuae, qui, cum florentem hominem in populari ratione, L. Saturninum, censor notasset, cumque insitivum Gracchum contra vim multitudinis incitatae censu prohibuisset, cumque in eam legem, quam non iure rogatam iudicarat, iurare unus noluisset, de civitate maluit quam de sententia demoveri; aut, - ut vetera exempla, quorum est copia digna huius imperii gloria, relinquam, neve eorum aliquem, qui vivunt, nominem, - qualis nuper Q. Catulus fuit, quem neque periculi tempestas neque honoris aura potuit umquam de suo cursu aut spe aut metu demovere.

[102]haec imitamini, per deos immortalis, qui dignitatem, qui laudem, qui gloriam quaeritis! haec ampla sunt, haec divina, haec immortalia; haec fama celebrantur, monumentis annalium mandantur, posteritati propagantur. est labor, non nego; pericula magna, fateor;

	"múlt(ae) insidiae súnt bonis"
verissime dictum est; sed
	"t(e) íd, quod múlt(i) invídeant múltiqu(e) éxpetánt inscítiást,
inquit,
	"póstuláre, nísi labórem súmma cúm cur(a) écferás."
nollem idem alio loco dixisset, quod exciperent improbi cives:
	"óderint, dum métuant."
praeclara enim illa praecepta dederat iuventuti.

[103] sed tamen haec via ac ratio rei publicae capessendae olim erat magis pertimescenda, cum multis in rebus multitudinis studium aut populi commodum ab utilitate rei publicae discrepabat. tabellaria lex ab L. Cassio ferebatur: populus libertatem agi putabat suam; dissentiebant principes et in salute optimatium temeritatem multitudinis et tabellae licentiam pertimescebant. agrariam Ti. Gracchus legem ferebat: grata erat populo; fortunae constitui tenuiorum videbantur; nitebantur contra optimates, quod et discordiam excitari videbant et, cum locupletes possessionibus diuturnis moverentur, spoliari rem publicam propugnatoribus arbitrabantur. frumentariam legem C. Gracchus ferebat: iucunda res plebei, victus enim suppeditabatur large sine labore; repugnabant boni, quod et ab industria plebem ad desidiam avocari putabant et aerarium exhauriri videbant.

[104] multa etiam nostra memoria, quae consulto praetereo, fuerunt in ea contentione, ut popularis cupiditas a consilio principum dissideret. nunc iam nihil est quod populus a delectis principibusque dissentiat: nec flagitat rem ullam neque novarum rerum est cupidus et otio suo et dignitate optimi cuiusque et universae rei publicae gloria delectatur. itaque homines seditiosi ac turbulenti, quia nulla iam largitione populum Romanum concitare possunt, quod plebes perfuncta gravissimis seditionibus ac discordiis otium amplexatur, conductas habent contiones, neque id agunt, ut ea dicant aut ferant, quae illi velint audire, qui in contione sunt, sed pretio ac mercede perficiunt ut, - quicquid dicant, - id illi velle audire videantur.

[105] num vos existimatis Gracchos aut Saturninum aut quemquam illorum veterum, qui populares habebantur, ullum umquam in contione habuisse conductum? nemo habuit; ipsa enim largitio et spes commodi propositi sine mercede ulla multitudinem concitabat. itaque temporibus illis, qui populares erant, offendebant illi quidem apud gravis et honestos homines, sed populi iudiciis atque omni significatione florebant. his in theatro plaudebatur, hi, suffragiis quod contenderant, consequebantur, horum homines nomen, orationem, vultum, incessum amabant. qui autem adversabantur ei generi, graves et magni homines habebantur; sed valebant in senatu multum, apud bonos viros plurimum, multitudini iucundi non erant; suffragiis offendebatur saepe eorum voluntas; plausum vero etiam si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset, pertimescebat. ac tamen, si quae res erat maior, idem ille populus horum auctoritate maxime commovebatur.

[106] nunc, nisi me fallit, in eo statu civitas est ut, si operas conductorum removeris, omnes idem de re publica sensuri esse videantur.

Aufgaben:

Sententiae excerptae:
Lat. zu "Cic" und "Rede"

1089

Cicerone non opus est, ubi fantur opes.

Wo die Macht (der Reichtum) spricht, braucht es keinen Cicero. (Wo Gold redet, gilt alle übrige Rede nichts).

1823

Magistri nisi dixerint, quae adulescentuli probent, 'soli in scholis relinquentur'

Wenn die Lehrer nicht den Jüngelchen nach dem Mund reden, bleiben sie, allein in der Schule zurück.

Petron.3,2 (nach Cicero)

Literatur:
zu "Cic" und "Sest"

512

Axer, J.

The Style and the Composition of Cicero's Speech "Pro S.Roscio com."

Warschau 1980

booklooker
zvab

683

Büchner, K.

Cicero. Bestand und Wandel seiner geistigen Welt

Heidelberg (Winter) 1964

booklooker
zvab

496

Gelzer, M.

Cicero. Ein biographischer Versuch

Wiebaden (Steiner) 1969

booklooker
zvab

500

Giebel, M.

Cicero

Reinbek (rm 261) 1989

booklooker
zvab

520

Hartung, H.-J.

Religio u. sapientia iudicum. ..Geschworerenspiegel in Ciceros Reden

in: Herm.102/1974, 556

booklooker
zvab

544

Klingner, F.

Cicero

in: Röm.Geisteswelt, München 1965

booklooker
zvab

565

Laughton, E.

Cicero und die griechischen Redner

in: Kytzler: Cicero, WBG 1973 (WdF 240)

booklooker
zvab

570

Mack, D.

Stil der ciceronischen Senatsreden und Volksreden

in: Kytzler: Cicero, WBG 1973 (WdF 240)

booklooker
zvab

593

Plasberg, O.

Cicero in seinen Werken und Briefen

Darmstadt (WBG) 1962

booklooker
zvab

602

Rahn, H.

Zur Struktur des ciceronisches Rede-Proömiums

in: AU XI 4,5

booklooker
zvab

619

Scheer, R.

Cicero und das Establishment. Zur Interpr. v.Cic.Sest.66-99

in: Anr 19/1973,95

booklooker
zvab

638

Seel, O.

Cicero. Wort, Staat, Welt

Stuttgart (Klett) 1967

booklooker
zvab

651

Thierfelder, A.

...Wert der Bemerkungen zur eigenen Person in Ciceros Prozessreden

in: Gymn 72/1965; Kytzler: Cicero, WBG 1973 (WdF 240)

booklooker
zvab

666

Wimmel, W.

Retter Cicero und die römische Krise (Überlief v. pro Sest.145)

in: Herm.103/1975,463

booklooker
zvab

667

Wimmel, W.

Das verhängnisvolle Jahr. Zum Text von Ciceros Rede Pro Sestio 15

in: Herm.102/1974,467

booklooker
zvab

Site-Suche:

Benutzerdefinierte Suche

- Letzte Aktualisierung: 01.01.1970 - 01:00

Cicero

Cic.Sest. 96-106

Cicero präzisiert sein politisches Programm der "concordia ordinum" zur "concordia omnium bonorum"

Wie muss es auf den Geburtsadel wirken, dass Cicero sogar Freigelassene als "Optimaten" bezeichnet?

Aufgaben: