Sophokles, Philoktet: Prolog (Soph.Phil.1-134

Der Schauplatz ist das öde Gestade der Insel Lemnos. Rechts vom Zuschauer aus, eine Höhle mit doppeltem Eingang, zu der ein steiniger Pfad emporführt; links, etwas tiefer, eine kleine Quelle. im Hintergrund der feuerspeiende Berg Moschylos.
ὈΔΥΣΣΕΥΣ		ODYSSEUS
Ἀκτὴ μὲν ἥδε τῆς περιρρύτου χθονὸς Λήμνου, βροτοῖς ἄστιπτος οὐδ' οἰκουμένη, ἔνθ', ὦ κρατίστου πατρὸς Ἑλλήνων τραφεὶς Ἀχιλλέως παῖ Νεοπτόλεμε, τὸν Μηλιᾶ		Litus quidem hoc est circumfluae terrae Lemni, nullius pede tritum, nedum habitatum, ubi, o patre Achivorum fortissimo crete, Achillis fili NeoptoIeme, Meliensem
Ποίαντος υἱὸν ἐξέθηκ' ἐγώ ποτε, ταχθεὶς τόδ' ἔρδειν τῶν ἀνασσόντων ὕπο, νόσῳ καταστάζοντα διαβόρῳ πόδα, ὅτ' οὔτε λοιβῆς ἡμὶν οὔτε θυμάτων παρῆν ἑκήλοις προσθιγεῖν, ἀλλ' ἀγρίαις	5	Poeantis natum iussus a regibus exposui ego olim, tabum stillantem pedem exedens: quum nec libamina nec suffimenta tangere quietis nobis liceret, sed tota
κατεῖχ' ἀεὶ πᾶν στρατόπεδον δυσφημίαις, βοῶν, στενάζων. ἀλλὰ ταῦτα μὲν τί δεῖ λέγειν; ἀκμὴ γὰρ οὐ μακρῶν ἡμῖν λόγων, μὴ καὶ μάθῃ μ' ἥκοντα κἀκχέω τὸ πᾶν σόφισμα τῷ νιν αὐτίχ' αἱρήσειν δοκῶ.	10	castra diro omine impleret querelis, clamans semper gemensque. Sed haec quid iuvat dicere? Quippe longis sermonibus haud opportunum tempus, ne adeo venisse me hic sentiat, dolumque totum irritum reddam, quo me illum mox capturum arbitror.
ἀλλ' ἔργον ἤδη σὸν τὰ λοίφ' ὑπηρετεῖν, σκοπεῖν θ' ὅπου 'στ' ἐνταῦθα δίστομος πέτρα τοιάδ', ἵν' ἐν ψύχει μὲν ἡλίου διπλῆ πάρεστιν ἐνθάκησις, ἐν θέρει δ' ὕπνον δι' ἀμφιτρῆτος αὐλίου πέμπει πνοή·	15	Tuum vero est iam cetera subministrare et dispicere ubinam hic sit gemino sic patens ostio petra, ut hieme utraque sedes solem excipiat aestate vero apertum utrinque antrum permeans aura somnos cieat.
βαιὸν δ' ἔνερθεν ἐξ ἀριστερᾶς τάχ' ἂν ἴδοις ποτὸν κρηναῖον, εἴπερ ἐστὶ σῶν. ἅ μοι προσελθὼν σῖγα σήμαιν' εἴτ' ἔχει χῶρον πρὸς αὐτὸν τόνδ' ἔτ' εἴτ' ἄλλῃ κυρεῖ, ὡς τἀπίλοιπα τῶν λόγων σὺ μὲν κλύῃς,	20	At paullum infra ad laevani videre possis fontis lympham, si perennat adhuc. Silentio illuc acccdens significa mihi, utrum ista ad hunc locum sint adhuc, an alibi, ut consiliorum meorum quod superest me dicente percipias,
ἐγὼ δὲ φράζω, κοινὰ δ' ἐξ ἀμφοῖν ἴῃ.	25	communique amborum opera procedant.
ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
steigt vorsichtig den Pfad hinan, sieht sich um und indem er auf einen Höhleneingang hinweist, ruft er dem Odysseus mit gedämpfter Stimme zu
ΝΕ. ἄναξ Ὀδυσσεῦ, τοὔργον οὐ μακρὰν λέγεις· δοκῶ γὰρ οἷον εἶπας ἄντρον εἰσορᾶν. ΟΔ. ἄνωθεν, ἢ κάτωθεν; οὐ γὰρ ἐννοῶ. ΝΕ. τόδ' ἐξύπερθε, καὶ στίβου γ' οὐδεὶς κτύπος.		ΝΕ. Rex Ulysse, rem narras, quae in promptu est: videor enim specum, qualem dixisti, videre. OD. Superne, an inferne? non enim discerno. ΝΕ. Illum superne: nec ullus auditur incedentis strepitus.
ΟΔ. ὅρα καθ' ὕπνον μὴ καταυλισθεὶς κυρῇ. ΝΕ. ὁρῶ κενὴν οἴκησιν ἀνθρώπων δίχα. ΟΔ. οὐδ' ἔνδον οἰκοποιός ἐστί τις τρυφή; ΝΕ. στιπτή γε φυλλὰς ὡς ἐναυλίζοντί τῳ. ΟΔ. τὰ δ' ἄλλ' ἔρημα, κοὐδέν ἐσθ' ὑπόστεγον;	30	OD. Vide num humi dormiendi causa domum subiit. ΝΕ. Vacuam habitationem video, absque hominibus. OD. Neque intus apparatus est qui domus bene instructae? ΝΕ. Stratum foliorum calcatum ut cuipiam ibi incubanti. OD. Ceterane sunt vacua, nec quidquam ultra sub tecto est?
ΝΕ. αὐτόξυλόν γ' ἔκπωμα, φλαυρουργοῦ τινος ΟΔ. τεχνήματ' ἀνδρός, καὶ πυρεῖ' ὁμοῦ τάδε. ΟΔ. κείνου τὸ θησαύρισμα σημαίνεις τόδε. ΝΕ. ἰοὺ ἰού· καὶ ταῦτά γ' ἄλλα θάλπεται ῥάκη, βαρείας του νοσηλείας πλέα.	35	ΝΕ. Poculum est e ligno rudi factum, pravi sane artificis artes, unaque haec igniaria. OD. Illius haec supellex est, quam significas. ΝΕ. Eheu, eheu! Praeterea hice siccantur laceri panni foeda quadam sanie pleni.
ΟΔ. ἀνὴρ κατοικεῖ τούσδε τοὺς τόπους σαφῶς, κἄστ' οὐχ ἑκάς που· πῶς γὰρ ἂν νοσῶν ἀνὴρ κῶλον παλαιᾷ κηρὶ προσβαίη μακράν; ἀλλ' ἢ 'πὶ φορβῆς νόστον ἐξελήλυθεν, ἢ φύλλον εἴ τι νώδυνον κάτοιδέ που.	40	OD. Plane in hisce locis vir habitat, atque alicubi haud procul abest. Qui enim veteri fatali morbo pedem aeger ad locum remotum accesserit longius? sed vel in consuetam viam exiit, qua victum quaereret, vel herbam, si quam novit alicubi, qua sedet dolores.
τὸν οὖν παρόντα πέμψον ἐς κατασκοπήν, μὴ καὶ λάθῃ με προσπεσών· ὡς μᾶλλον ἂν ἕλοιτό μ' ἢ τοὺς πάντας Ἀργείους λαβεῖν.	45	Hunc itaque qui adest, mitte speculatum, ne forte in me imprudentem incidat. Quippe unum me malit prehendere, quam universos Achivos.
Ein Diener begibt sich auf einen Wink des Neoptolemos auf die Höhe und stellt sich hinter der Höhlezum Spähen auf.
ΝΕ. ἀλλ' ἔρχεταί τε καὶ φυλάξεται στίβος· σὺ δ' εἴ τι χρῄζεις, φράζε δευτέρῳ λόγῳ.		NE. En ille vadit, et semita custodietur: Tu vero, si quid vis praeterea, altero aperi sermone.
ΟΔ. Ἀχιλλέως παῖ, δεῖ σ' ἐφ' οἷς ἐλήλυθας γενναῖον εἶναι, μὴ μόνον τῷ σώματι, ἀλλ' ἤν τι καινὸν, ὧν πρὶν οὐκ ἀκήκοας κλύῃς, ὑπουργεῖν, οἷς ὑπηρέτης πάρει. ΝΕ. τί δῆτ' ἄνωγας; ΟΔ. Τὴν Φιλοκτήτου σε δεῖ	50	OD. Achillis nate, oportet te in his, quorum gratia huc venisti, strenuum esse non solum corpore, sed si quid novum nec ante auditum tibi audies, ministrare in eo, ut qui adiutor mihi datus sis. NE. Quid ergo iubes? ΟD. Fallas oportet Philoctetae
ψυχὴν ὅπως λόγοισιν ἐκκλέψεις λέγων. ὅταν σ' ἐρωτᾷ τίς τε καὶ πόθεν πάρει, λέγειν Ἀχιλλέως παῖς· τόδ' οὐχὶ κλεπτέον· πλεῖς δ' ὡς πρὸς οἶκον, ἐκλιπὼν τὸ ναυτικὸν στράτευμ' Ἀχαιῶν, ἔχθος ἐχθήρας μέγα,	55	animum verbis quae ficta ad eum facies. Quando te rogabit, Quis es, et unde ades, dicas filium esse te Achillis: hoc enim non celandum est: navigas autem quasi domum, deserto navali Achivorum exercitu, quos impense oderis,
οἵ σ' ἐν λιταῖς στείλαντες ἐξ οἴκων μολεῖν, μόνην ἔχοντες τήνδ' ἅλωσιν Ἰλίου, οὐκ ἠξίωσαν τῶν Ἀχιλλείων ὅπλων ἐλθόντι δοῦναι κυρίως αἰτουμένῳ, ἀλλ' αὔτ' Ὀδυσσεῖ παρέδοσαν, λέγων ὅσ' ἂν	60	qui postquam te cum precibus arcessivissent domo, solam habentes hanc Ilii expugnandi rationem, tamen haud dignati sint tibi Achillis arma dare venienti, quae iure tuo peteres, Ulyssi vero tradiderint ea; haec dicas proferens
θέλῃς καθ' ἡμῶν ἔσχατ' ἐσχάτων κακά· τούτων γὰρ οὐδέν μ' ἀλγυνεῖ· εἰ δ' ἐργάσῃ μὴ ταῦτα, λύπην πᾶσιν Ἀργείοις βαλεῖς· εἰ γὰρ τὰ τοῦδε τόξα μὴ ληφθήσεται, οὐκ ἔστι πέρσαι σοι τὸ Δαρδάνου πέδον.	65	contra nos quotquot voles extrema omnium probra: horum enim nihil me laedet; ista vero ni feceris, Achivis omnibus aerumnas infliges. Nisi enim huius arcus et sagittae capientur, non poteris unquam expugnare Dardani urbem.
ὡς δ' ἔστ' ἐμοὶ μὲν οὐχί, σοὶ δ' ὁμιλία πρὸς τόνδε πιστὴ καὶ βέβαιος, ἔκμαθε· σὺ μὲν πέπλευκας οὔτ' ἔνορκος οὐδενὶ οὔτ' ἐξ ἀνάγκης οὔτε τοῦ πρώτου στόλου, ἐμοὶ δὲ τούτων οὐδέν ἐστ' ἀρνήσιμον·	70	Cur autem mihi quidem non liceat, tibi vero liceat fidenter et tuto cum hoc viro conversari, disce. Tu quidem navigasti, nemini iuramento obstrictus, neque ex necessitate, nec primae expeditionis socius: horum autem nihil est infitiandum mihi.
ὥστ' εἴ με τόξων ἐγκρατὴς αἰσθήσεται, ὄλωλα, καὶ σὲ προσδιαφθερῶ ξυνών· ἀλλ' αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι, κλοπεὺς ὅπως γενήσῃ τῶν ἀνικήτων ὅπλων. ἔξοιδα καὶ φύσει σε μὴ πεφυκότα	75	Quare, si potens arcus (arcum tenens) me adesse senserit, perii, teque eo, quod tecum sim, perdam. Quocirca callide id ipsum comminisci debes, qui furto auferas invicta arma. Novi, fili, te non esse natura
τοιαῦτα φωνεῖν μηδὲ τεχνᾶσθαι κακά· ἀλλ' ἡδὺ γάρ τοι κτῆμα τῆς νίκης λαβεῖν, τόλμα· δίκαιοι δ' αὖθις ἐκφανούμεθα· νῦν δ' εἰς ἀναιδὲς ἡμέρας μέρος βραχὺ δός μοι σεαυτόν, κᾆτα τὸν λοιπὸν χρόνον	80	ad huiusmodi dicta ac mala molienda esse factum: at tamen iucunda res est victoriam adipisci. Aude igitur, veraces antem post rursus erimus. Nunc vero in huius diei partem exiguam da te mihi ita ut sis impudens; et deinde reliquum tempus
κέκλησο πάντων εὐσεβέστατος βροτῶν. ΝΕ. ἐγὼ μὲν οὓς ἂν τῶν λόγων ἀλγῶ κλύων, Λαερτίου παῖ, τούσδε καὶ πράσσειν στυγῶ· ἔφυν γὰρ οὐδὲν ἐκ τέχνης πράσσειν κακῆς, οὔτ' αὐτὸς οὔθ', ὥς φασιν, οὑκφύσας ἐμέ.	85	vocator omnium sanctissimus morfalium. NE. Ego vero dicta quae audire indignor, Laertae fili, eadem etiam facere odi. Hoc enim a natura habeo, ut nihil ex insidiis agam, neque ego, neque, ut aiunt, qui me genuit pater.
ἀλλ' εἴμ' ἕτοιμος πρὸς βίαν τὸν ἄνδρ' ἄγειν καὶ μὴ δόλοισιν· οὐ γὰρ ἐξ ἑνὸς ποδὸς ἡμᾶς τοσούσδε πρὸς βίαν χειρώσεται. πεμφθείς γε μέντοι σοὶ ξυνεργάτης ὀκνῶ προδότης καλεῖσθαι· βούλομαι δ', ἄναξ, καλῶς	90	Sed paratus sum vi virum abducere, et non dolis. Non enim ille ex uno pede (solus) nos qui tam multi simus vi devicerit. Missus tamen equidem tecum ut adiutor, vereor proditor vocari. Malo autem, o rex, honesta
δρῶν ἐξαμαρτεῖν μᾶλλον ἢ νικᾶν κακῶς. ΟΔ. ἐσθλοῦ πατρὸς παῖ, καὐτὸς ὢν νέος ποτὲ γλῶσσαν μὲν ἀργόν, χεῖρα δ' εἶχον ἐργάτιν· νῦν δ' εἰς ἔλεγχον ἐξιὼν ὁρῶ βροτοῖς τὴν γλῶσσαν, οὐχὶ τἄργα, πάνθ' ἡγουμένην.	95	faciendo spe excidere, quam turpi facto vincere. OD. Optimi patris fili, et ipse, iuvenis quum essem olim, linguam quidem segnem, manum vero habebam promptam: nunc autem, re perspecta et explorata, video inter mortales linguam esse, non opera, quae omnia gubernat.
ΝΕ. τί οὖν μ' ἄνωγας ἄλλο πλὴν ψευδῆ λέγειν; ΟΔ. λέγω σ' ἐγὼ δόλῳ Φιλοκτήτην λαβεῖν. ΝΕ. τί δ' ἐν δόλῳ δεῖ μᾶλλον ἢ πείσαντ' ἄγειν; ΟΔ. οὐ μὴ πίθηται· πρὸς βίαν δ' οὐκ ἂν λάβοις. ΝΕ. οὕτως ἔχει τι δεινὸν ἰσχύος θράσος;	100	NE. Quid igitur aliud me iubes, quam mentiri? Dico Philocteten dolo tibi capiundum esse. NE. Cur dolo potius, quam persuadendo abducam? OD. Haud ei persuadebitur : vi autem capere nequeas. NE. Estne illi tam insolens virium fiducia?
ΟΔ. ἰοὺς ἀφύκτους καὶ προπέμποντας φόνον. ΝΕ. οὐκ ἆρ' ἐκείνῳ γ' οὐδὲ προσμεῖξαι θρασύ; ΟΔ. οὔ, μὴ δόλῳ λαβόντα γ', ὡς ἐγὼ λέγω. ΝΕ. οὐκ αἰσχρὸν ἡγῇ δῆτα τὸ ψευδῆ λέγειν; ΟΔ. οὔκ, εἰ τὸ σωθῆναί γε τὸ ψεῦδος φέρει.	105	OD. Sunt certae sagittae letumque ferentes. NE. Anne igitur ad eum ne accedere quidem fortis viri est? OD. Neutiquam, nisi dolo ceperis, ut ego dico. NE. At, quaeso, ea quae falsa sunt dicere non turpe censes? OD. Non, si mendacium quidem salutem afferat.
ΝΕ. πῶς οὖν βλέπων τις ταῦτα τολμήσει λακεῖν; ΟΔ. ὅταν τι δρᾷς εἰς κέρδος, οὐκ ὀκνεῖν πρέπει. ΝΕ. κέρδος δ' ἐμοὶ τί τοῦτον ἐς Τροίαν μολεῖν; ΟΔ. αἱρεῖ τὰ τόξα ταῦτα τὴν Τροίαν μόνα. ΝΕ. οὐκ ἆρ' ὁ πέρσων, ὡς ἐφάσκετ', εἴμ' ἐγώ;	110	NE. At qua fronte quis haec audebit loqui? OD. Quum lucri causa quid inceptas, pigere haud decet. NE. Quid vero lucri est mihi, si hic ad Troiam venerit? OD. Solae hae sagittae Troiam ceperint. NE. Ergo non ego, ut dicebatis, eam expugnaturus sum?
ΟΔ. οὔτ' ἂν σὺ κείνων χωρὶς οὔτ' ἐκεῖνα σοῦ. ΝΕ. θηρατέ' ἄρα γίγνοιτ' ἄν, εἴπερ ὧδ' ἔχει. ΟΔ. ὡς τοῦτό γ' ἔρξας δύο φέρῃ δωρήματα. ΝΕ. ποίω; μαθὼν γὰρ οὐκ ἂν ἀρνοίμην τὸ δρᾶν. ΟΔ. Σοφός τ' ἂν αὑτὸς κἀγαθὸς κεκλῇ' ἅμα.	115	OD. Nec tu sine illis, nec illae sine te. NE. Captandae itaque sunt, quandoquidem ita se res habet. OD. Porro si hoc feceris, gemina auferes praemia. NE. Quaenam? cedo; si enim sciero, nihil renuam exsequi. OD. Catus ut idem simulque fortis voceris.
ΝΕ. ἴτω· ποήσω, πᾶσαν αἰσχύνην ἀφείς. ΟΔ. ἦ μνημονεύεις οὖν ἅ σοι παρῄνεσα; ΝΕ. σάφ' ἴσθ', ἐπείπερ εἰσάπαξ συνῄνεσα. ΟΔ. σὺ μὲν μένων νυν κεῖνον ἐνθάδ' ἐκδέχου, ἐγὼ δ' ἄπειμι, μὴ κατοπτευθῶ παρών,	120	NE. Age ergo, faciam quod iubes, omni pudore amoto. OD. Tenesne animo igitur, quae te monui? NE. Ne dubita, postquam semel assensi. OD. Tu quidem ergo hic opperiens eum excipe: ego vero abeo, ne, hic si sim, conspiciar,
καὶ τὸν σκοπὸν πρὸς ναῦν ἀποστελῶ πάλιν· καὶ δεῦρ', ἐάν μοι τοῦ χρόνου δοκῆτέ τι κατασχολάζειν, αὖθις ἐκπέμψω πάλιν τοῦτον τὸν αὐτὸν ἄνδρα, ναυκλήρου τρόποις μορφὴν δολώσας, ὡς ἂν ἀγνοία προσῇ·	125	ac rninistrum ut ad navem mittam denuo. Et huc, si temporis partem otiando mihi videbimini perdere, eundem ipsum virum remittam naucleri habitu concinnatum callide, ut pro ignoto haberi possit:
οὗ δῆτα, τέκνον, ποικίλως αὐδωμένου δέχου τὰ συμφέροντα τῶν ἀεὶ λόγων. ἐγὼ δὲ πρὸς ναῦν εἶμι, σοὶ παρεὶς τάδε· Ἑρμῆς δ' ὁ πέμπων δόλιος ἡγήσαιτο νῷν Νίκη τ' Ἀθάνα Πολιάς, ἣ σῴζει μ' ἀεί.	130	qui quum versute perplexa loquetur, tu, fili, ex eius sermone quaecunque tibi ex usu erunt, arripe. Ego vero ad navem abibo, his tibi commissis: Mercurius autem , qui nos ducit fraudulentus, nos regat, et victrix Minerva arcium praeses, quae me servat semper.

Sophokles

Philoktet

Prolog

Sophokles: Philoktet (Prolog)

Φιλοκτήτου ὑπόθεσις (ἀδέσποτον)

Inhaltsangabe zum Philoktet (anonym)

Τὰ τοῦ δράματος πρόσωπα

Die handelnden Personen

Literatur: