Nos personalia non concoquimus. Nostri consocii (Google, Affilinet) suas vias sequuntur: Google, ut intentionaliter te proprium compellet, modo ac ratione conquirit, quae sint tibi cordi. Uterque consocius crustulis memorialibus utitur. Concedis, si legere pergis.
 
 
 

Publius Vergilius Maro
Aeneis VI

Verg.Aen.6,679-702: Aeneas begegnet seinen Vater Anchises im Lethe-Tal

 

vorherige Seite folgende Seite

Aufgabenvorschläge:

  1. Beschreiben Sie die stilistische Gestaltung des Verses 683: "fataque fortunasque virum moresque manusque"
  2. Wie ist die Reihung "quas... quanta... quantis... quam..." (692 - 694) stilistisch zu bewerten?
  3. Handelt es sich bei "fataque fortunasque" V. 683 um ein Hendiadyoin oder lassen sich die beiden Begriffe sinnvoll gegeneinander abgrenzen? 
  4. Versuchen Sie den Begriff der "pietas" aus dem Lemma des Wörterbuchs und dem Kontext möglichst genau zu bestimmen! Beachten Sie dabei, dass "vicit" auf einen innerseelischen Konflikt hinweist! 
  5. Darf man die Gesprächsform als ein für das Epos typisches Formelement ansehen?
  6. Von welchem Ethos ist die Ansprache des Anchises getragen (Textbelege!)? 

 

 

     At pater Anchises penitus convalle virenti  

680 inclusas animas superumque ad lumen ituras
lustrabat studio recolens, omnemque suorum
forte recensebat numerum, carosque nepotes
fataque fortunasque virum moresque manusque.
isque ubi tendentem adversum per gramina vidit
685 Aenean, alacris palmas utrasque tetendit,
effusaeque genis lacrimae et vox excidit ore:
'venisti tandem, tuaque exspectata parenti
vicit iter durum pietas? datur ora tueri,
nate, tua et notas audire et reddere voces?
690 sic equidem ducebam animo rebarque futurum
tempora dinumerans, nec me mea cura fefellit.
quas ego te terras et quanta per aequora vectum
accipio! quantis iactatum, nate, periclis!
quam metui, ne quid Libyae tibi regna nocerent!'
695 ille autem: 'tua me, genitor, tua tristis imago
saepius occurrens haec limina tendere adegit;
stant sale Tyrrheno classes. da iungere dextram,
da, genitor, teque amplexu ne subtrahe nostro.'
sic memorans largo fletu simul ora rigabat.
700 ter conatus ibi collo dare bracchia circum;
ter frustra comprensa manus effugit imago,
par levibus ventis volucrique simillima somno.

679 penitus (adv) - tief (drinnen); in der Ferne (zu lustrabat) | convallis, is, f - Talkessel, Talhang (entweder abl. loci zu lustrabat (dann: inclusas = segregatas) oder abl. instr. zu inclusas | ituras - die... sollten, denen bestimmt war... | 681 lustrare - besichtigen, reinigen, mustern | studio recolens - (eifrig immer wieder pflegend) mit großer Anteilnahme | 682 forte - gerade | 684 isque = et is - der nun | tendentem = contendentem | adversum = als einen ihm zugewandten, auf sich zu | gramen, inis, n - Gras, Rasen | 685 alacris = alacer (Nom. Sgl. m.) - lebhaft (Prädikativum st. Adverb) | palma, ae, f  - (flache) Hand | 686 gena, ae, f - Wage, Auge, Augenlid | 687 parenti - Dat. auct. zu exspectata | 690 animo ducere  - sich denken | <animo> reri - damit rechnen (als Hendiayoin: sicher damit rechnen) | 691 tempora dinumerare - Zeitabschnitte berechnen, "die Stunden zählen" | cura - (väterliche) Sorge (Servius fasst 'mea cura' als Vokativ) | 692 <per> terras | te... accipio - ich empfange (begrüße) dich (zu "te" prädikativ 'vectum' und 'iactatum'.) | periclis = periculis (Synkope) | 697 stant - betonte Stellung des Prädikats | sal, is, m = mare, is, n | 698 amplexu = amplexui | 700 collo dare bracchia circum = collo circumdare bracchia | comprensa = comprehensa | venti = aurae | volucer, cris, cre - geflügelt, flüchtig | simillimus - ganz ähnlich, zum Verwechseln ähnlich

Maurus Servius Honoratus

     (6,679) penitvs convalle virenti valde virenti, ut "penitusque sonantis accestis scopulos". 
     (6,680) inclvsas animas non re vera inclusas, sed a multitudine separatas, quo facilius agnoscerentur.
     (6,681) lvstrabat stvdio recolens circumibat studiose retractans. 'inclusas' autem aut segregatas, aut secundum antiquum ritum. multitudinem enim si numerare non poterant, eam in locum certum includebant per partes, et ex unius numero quanta esset videbant. quod Xerxes de suo fecit exercitu.
     (6,682) carosqve nepotes posteros: sicut per nurus feminas dicunt.
     (6,683) fataqve fortvnasqve virvm felicitas enim aut fatalis est, aut fortuita, aut ex virtute descendit.
     (6,685) alacris ipse alacris. et sciendum antiquos et 'alacris' et 'alacer', et 'acris' et 'acer' tam de masculino quam de feminino genere dixisse. nunc masculino utrumque damus, de feminino 'alacer' et 'acer' numquam dicimus, licet Ennius dixerit "aestatem autumnus [sequitur], post acer hiemps it": nam inde est 'alacer'. 
     (6,686) genis palpebris: Ennius de dormiente "inprimitque genae genam". excidit ore quasi seni: quod circa Anchisen reservat, ut "tantumque nefas patrio excidit ore".
     (6,687) venisti tandem hoc ad adfectum pertinet desiderantis: alias oritur quaestio quod dicit 'sic equidem ducebam animo'. expectata probata, ut "et rebus spectata iuventus". hoc autem dicit: tua pietas mihi semper probata, nunc etiam 'iter durum' vicit, scilicet inferorum. 
     (6,689) et notas avdire et reddere voces id est familiariter loqui. 
     (6,690) rebarqve fvtvrvm arbitrabar, ratiocinabar esse venturum: per quod intellegimus fataliter Aenean ad inferos descendisse. non enim nisi fatalia deprehenduntur. 
     (6,691) nec me mea cvra fefellit nec decepit me dulcissimus filius: nam vocativus est 'mea cura', id est tu. et dictum est sicut "Veneris iustissima cura". 
     (6,692) qvas ego te terras et qvanta per aeqvora vectvm patrie eius ingemit casibus. 
     (6,694) libyae tibi regna nocerent aut quia de Iunone ait Venus "haud tanto cessabit cardine rerum": aut, quod est melius, illud dicit: timui ne, dum apud regna Carthaginis voluptatibus vacas, imperium fatale derelinqueres. 
     (6,695) tristis imago severa, terribilis, ut supra "et turbida terret imago". 
     (6,696) saepivs occvrrens katŒ tò siÅpvmenon saepius ei dictum intellegimus: aut certe, egit me tua imago ad haec tendere limina, quam saepe videre consuevi. 
     (6,697) stant sale tyrrheno classes adfectionis est filii etiam ea indicare, de quibus non interrogatur. 
     (6,699) largo fletv nato ex gaudio. 
     (6,700) ter saepius: finitus pro infinito.

 

Aufgabenvorschläge:

  1. Beschreiben Sie die stilistische Gestaltung des Verses 683: "fataque fortunasque virum moresque manusque"
    • Symmetrischer Versaufbau mit "virum" als Symmetrieachse.
    • gespiegelt wird jeweils ein nominales Diptychon (Isokola, Dikola)
    • Jedes Begriffspaar ist als Polysyndeton gestaltet und durch Alliteration und Homoioteleuton in sich geschlossen.
    • Im ersten Begriffspaar sind die Anfangssilben, im zweiten Begriffspaar jeweils die zweiten Silben durch den metrischen Ort (Länge des Daktylus) hervorgehoben 
    • Vokalisierung: chiastische Abfolge a - o [virum] o - a. "virum" stellt auch durch den einzigen hell klingenden Vokal Achse und Höhepunkt dar. 
    • Tonbogen: Die Versmelodie steigt bis "virum" an, dann fällt sie ab. 
  2. Wie ist die Reihung "quas... quanta... quantis... quam..." (692 - 694) stilistisch zu bewerten?
    • Anaphorischer Pronominalgebrauch. Eine Alliteration, aber bewusste Vermeidung einer echten Anapher durch Variatio des Wortes oder des Kasus (Polyptoton). Dadurch bezeichnet der Dichter die Vielfalt der Gefahren bei prinzipieller Gleichartigkeit.
  3. Handelt es sich bei "fataque fortunasque" vs. 683 um ein Hendiadyoin oder lassen sich die beiden Begriffe sinnvoll gegeneinander abgrenzen? 
  4. Versuchen Sie den Begriff der "pietas" aus dem Lemma des Wörterbuchs und dem Kontext möglichst genau zu bestimmen! Beachten Sie dabei, dass "vicit" auf einen innerseelischen Konflikt hinweist! 
  5. Darf man die Gesprächsform als ein für das Epos typisches Formelement ansehen?
  6. Von welchem Ethos ist die Ansprache des Anchises getragen (Textbelege!)? 
Sententiae excerptae:
Lat. zu "Verg" und "Aen.2,"