Der Weiberiambos und andere Gedichte
Interpretationshinweise
1D |
Das Endziel (τέλος
πάντων) |
1
2
3
4
5 |
ὦ παῖ, τέλος μὲν Ζεὺς ἔχει βαρύκτυπος
πάντων ὅσ' ἐστὶ καὶ τίθησ' ὅκηι θέλει,
νοῦς δ' οὐκ ἐπ' ἀνθρώποισιν, ἀλλ' ἐπήμεροι
ἃ δὴ βοτὰ ζόουσιν, οὐδὲν εἰδότες
ὅκως ἕκαστον ἐκτελευτήσει θεός. |
6
7
8
9
10 |
ἐλπὶς δὲ πάντας κἀπιπειθείη τρέφει
ἄπρηκτον ὁρμαίνοντας· οἱ μὲν ἡμέρην
μένουσιν ἐλθεῖν, οἱ δ' ἐτ<έω>ν περιτροπάς·
νέωτα δ' οὐδεὶς ὅστις οὐ δοκεῖ βροτῶν
Πλούτωι τε κἀγαθοῖσιν ἵξεσθαι φίλος. |
11
12
13
14
15 |
φθάνει δὲ τὸν μὲν γῆρας ἄζηλον λαβὸν
πρὶν τέρμ' ἵκηται, τοὺς δὲ δύστηνοι βροτῶν
φθείρουσι νοῦσοι, τοὺς δ' Ἄρει δεδμημένους
πέμπει μελαίνης Ἀίδης ὑπὸ χθονός·
οἱ δ' ἐν θαλάσσηι λαίλαπι κλον<εό>μενοι |
16
17
18
19
20 |
καὶ κύμασιν πολλοῖσι πορφυρῆς ἁλὸς
θνήσκουσιν, εὖτ' ἂν μὴ δυνήσωνται ζόειν·
οἱ δ' ἀγχόνην ἅψαντο δυστήνωι μόρωι
καὐτάγρετοι λείπουσιν ἡλίου φάος.
οὕτω κακῶν ἄπ' οὐδέν, ἀλλὰ μυρίαι |
21
22
23
24 |
βροτοῖσι κῆρες κἀνεπίφραστοι δύαι
καὶ πήματ' ἐστίν. εἰ δ' ἐμοὶ πιθοίατο,
οὐκ ἂν κακῶν ἐρῶιμεν, οὐδ' ἐπ' ἄλγεσιν
κακοῖς ἔχοντες θυμὸν αἰκιζοίμεθα. |
1 τὸ τέλος - Entscheidung | βαρύκτυπος - schwer donnernd | 2 τίθησι
sc. <τὸ τέλος> | ὅκῃ = ὅπῃ | 3 ἐφήμερος - einen Tag dauernd;
prdk.: "als Eintagsmenschen" | 4 ἃ δὴ ῥ οἷα δὴ | τὸ βοτόν
- Weidevieh | 6 ἡ ἐπιπειθείη - Überzeugung, Zuversicht | 7 ἄπρηκτος
- unausführbar, vergeblich | ὁρμαίνω - bewege, errege; bedenke
im Herzen | 8 ἡ περιτροπή - Umschwung | 9 νέωτα - (adv.) übers
Jahr (zu ἵξεσθαι) | βροτῶν - Gen. partit. zu οὐδεὶς | 10 Die
Dative πλούτωι τε κἀγαθοῖσιν können von φίλος abhängig sein,
oder auch instrumental; im zweiten Fall ist zu φίλος ein ἀνθρώποισιν
zu ergänzen | 11 φθάνει ... λαβὸν - ergreift zuvor | ἄζηλος
- unbeneidet, schrecklich | 12 τὸ τέρμα - Ziel | βροτῶν - Gen. partit.
zu τοὺς δὲ | 13 δεδμημένους von δαμάω - bezwinge (prdk.) | 15 ἡ λαίλαψ
- Seesturm, Wirbelwind | κλονέω - erschüttere | 17 εὖτε = ὅτε,
εὖτ' ἂν = ὅταν (dann, wenn) | ζόειν = ζῆν | 18 ἀγχόνην ἅπτομαι - knüpfe
mir eine Schlinge, erhänge mich | 19 καὐτάγρετοι = καὶ αὐτάγρετοι
(Krasis); αὐτάγρετος - selbst gewählt, freiwillig | 20 ἄπο =
ἄπεστιν | 20 μυρίαι ... κῆρες - (zehn)tausendfache Todeslose | 21
ἀνεπίφραστος - nicht planbar, unerwartet | ἡ δύη - Leid, Elend | πιθοίατο
= πείθοιντο (Subj.: οἱ βροτοί) | 24 θυμὸν ἐπέχω = νοῦν προσέχω
| αἰκίζω - misshandele, quäle |
2D |
|
1
2 |
τοῦ μὲν θανόντος οὐκ ἂν ἐνθυμοίμεθα,
εἴ τι φρονοῖμεν, πλεῖον ἡμέρης μιῆς. |
. |
3D |
|
1
2 |
πολλὸς γὰρ ἥμιν ἐστὶ τεθνάναι χρόνος,
ζῶμεν δ' ἀριθμῶι παῦρα ~κακῶς ἔτ<εα>. |
. |
4D |
|
1 |
πάμπαν δ' ἄμωμος οὔ τις οὐδ' ἀκήριος. |
. |
5D |
|
1 |
ἄθηλος ἵππωι πῶλος ὣς ἅμα τρέχ... |
. |
6D |
|
1
2 |
γυναικὸς οὐδὲν χρῆμ' ἀνὴρ ληίζεται
ἐσθλῆς ἄμεινον οὐδὲ ῥίγιον κακῆς. |
1 γυναικός - Gen.comp. zu ἄμεινον, ῥίγιον | ληίζομαι - erbeute, führe
als Beute (Raub) weg | 2 ῥίγιον - kälter, schrecklicher | κακῆς
<γυναικός> |
| 1-6 |
1. Die Schweinefrau
(der unordentliche, schmutzige Typ) |
1
2
3
4
5
6 |
χωρὶς γυναικὸς θ<εὸ>ς ἐποίησεν
νόον
τὰ πρῶτα. τὴν μὲν ἐξ ὑὸς τανύτριχος,
τῆι πάντ' ἀν' οἶκον βορβόρωι πεφυρμένα
ἄκοσμα κεῖται καὶ κυλίνδεται χαμαί·
αὐτὴ δ' ἄλουτος ἀπλύτοις ἐν εἵμασιν
ἐν κοπρίηισιν ἡμένη πιαίνεται. |
1 χωρίς - verschieden, unterschiedlich | 2 τὰ πρῶτα - von Anfang an
(adv.Akk.) | ὁ ἡ ὗς, ὑός - Schwein (Keiler, Sau) | τανύθριξ - langhaarig,
borstig | 3 ὁ βόρβορος - Schlamm, Schmutz | 3 φύρω - vermische, besudele
| κυλίνδομαι - wälze mich | χαμαί - auf der Erde, am Boden |
5 ἄλουτος - ungewaschen | ἄπλυτος - ungespült, ungewaschen |
τὸ εἷμα, ατος - Kleid (ἕννυμι) | 6 ἡ κοπρία - Mist | ἡμένος - sitzend
(κάθημαι - ich sitze) | πιαίνω - mache fett, mäste |
| 7-11 |
2. Die Fuchsfrau (der verschlagene
Typ) |
7
8
9
10
11 |
τὴν δ' ἐξ ἀλιτρῆς θ<εὸ>ς ἔθηκ'
ἀλώπεκος
γυναῖκα πάντων ἴδριν· οὐδέ μιν κακῶν
λέληθεν οὐδὲν οὐδὲ τῶν ἀμεινόνων·
τὸ μὲν γὰρ αὐτῶν εἶπε πολλάκις κακόν,
τὸ δ' ἐσθλόν· ὀργὴν δ' ἄλλοτ' ἀλλοίην ἔχει. |
7 ἀλιτρός - frevelhaft, gerissen | ἔθηκε = ἐποίησε | ἡ ἀλώπηξ, εκος
- Fuchs (Schlauheit, Unberechenbarkeit) | 8 ἴδρις (+ Gen.) - kundig
| 9 κακῶν, ἀμεινόνων - Neutrum; Gen.partit. zu οὐδὲν (nichts Schlechtes,
nichts Gutes) | 10 aαὐτῶν = τῶν αὐτῶν - Gen.partit. zu τὸ μὲν... τὸ
δ' | εἶπε - gnom. Aor. | 11 ἡ ὀργή - Stimmung, Laune | |
| 12-20 |
3. Die Hundefrau (der
keifende, klatschsüchtige Typ) |
12
13
14
15
16
17
18
19
20 |
τὴν δ' ἐκ κυνός, λιτοργόν, αὐτομήτορα,
ἣ πάντ' ἀκοῦσαι, πάντα δ' εἰδέναι θέλει,
πάντηι δὲ παπταίνουσα καὶ πλανωμένη
λέληκεν, ἢν καὶ μηδέν' ἀνθρώπων ὁρᾶι.
παύσειε δ' ἄν μιν οὔτ' ἀπειλήσας ἀνήρ,
οὐδ' εἰ χολωθεὶς ἐξαράξειεν λίθωι
ὀδόντας, οὐδ' ἂν μειλίχως μυθ<εό>μενος,
οὐδ' εἰ παρὰ ξείνοισιν ἡμένη τύχηι,
ἀλλ' ἐμπέδως ἄπρηκτον αὑονὴν ἔχει. |
12 τὴν δὲ <θεὸς ἔθηκε> | ὁ, ἡ κύων - Hund (Unverschämtheit)
| λιτοργός - Lästermaul (lschnell laufend) | αὐτομήτωρ - die
leibhaftige (Mutter) Hündin, Erzhündin, Ausbund der Frechheit
| 14 πάντηι - überall(hin) | blicke suchend umher | πλανάομαι
- (streiche) umher | 15 λέληκεν - präs.Pf. v. λάσκω -
belle, schimpfe, keife | ἢν καὶ = ἐὰν καὶ - auch wenn (konzessiv)
| 17 χολόω - erzürne; χολόομαι - gerate in Zorn | ἐξαράσσω
- schlage aus | μειλίχως - schmeichelnd; μειλίχως μυθούμενος - mit
Schmeichelworten | 19 τύχηι - τυγχάνω + Part. - zufällig einmal,
gerade | 20 ἐμπέδως - beständig | ἄπρηκτος - wogegen nichts
auszurichten ist, unbesiegbar, "ungestopft" | ἡ αὑονή
- Geschrei, Mundwerk |
| 21-26 |
4. Die Erdfrau (der einfältige
Typ) |
21
22
23
24
25
26 |
τὴν δὲ πλάσαντες γηίνην Ὀλύμπιοι
ἔδωκαν ἀνδρὶ πηρόν· οὔτε γὰρ κακὸν
οὔτ' ἐσθλὸν οὐδὲν οἶδε τοιαύτη γυνή·
ἔργων δὲ μοῦνον ἐσθίειν ἐπίσταται.
κὤταν κακὸν χειμῶνα ποιήσηι θεός,
ῥιγῶσα δίφρον ἄσσον ἕλκεται πυρός. |
21 πλάττω - bilde, forme | γηίνος - aus Erde | 22 πηρός - verstümmelt,
schwerfällig, stumpfsinnig | 23 οἶδα - weiß, verstehe mich
auf | 24 ἔργων - Gen.partit. zu dem prädikat. μοῦνον (die einzige
Arbeit, auf die sie sich versteht, ist..) κὤταν = καὶ ὅταν (Iterat.d.Ggw.)
| 26 ῥιγῶσα = ῥιγοῦσα (ῥιγόω = ῥιγέω - friere) | ὁ δίφρος - Stuhl,
Sessel | ἕλκω - ziehe | ἄσσον - näher (Komp. zu ἀγχί) |
| 27-42 |
5. Dei Meerfrau (der launische
Typ) |
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42 |
τὴν δ' ἐκ θαλάσσης, ἣ δύ' ἐν φρεσὶν
νοεῖ·
τὴν μὲν γελᾶι τε καὶ γέγηθεν ἡμέρην·
ἐπαινέσει μιν ξεῖνος ἐν δόμοις ἰδών·
"οὐκ ἔστιν ἄλλη
τῆσδε λωίων γυνὴ
ἐν πᾶσιν ἀνθρώποισιν οὐδὲ καλλίων"·
τὴν δ' οὐκ ἀνεκτὸς οὐδ' ἐν ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν
οὔτ' ἄσσον ἐλθεῖν, ἀλλὰ μαίνεται τότε
ἄπλητον ὥσπερ ἀμφὶ τέκνοισιν κύων,
ἀμείλιχος δὲ πᾶσι κἀποθυμίη
ἐχθροῖσιν ἶσα καὶ φίλοισι γίνεται·
ὥσπερ θάλασσα πολλάκις μὲν ἀτρεμὴς
ἕστηκ', ἀπήμων, χάρμα ναύτηισιν μέγα,
θέρ<εο>ς ἐν ὥρηι, πολλάκις δὲ μαίνεται
βαρυκτύποισι κύμασιν φορ<εο>μένη.
ταύτηι μάλιστ' ἔοικε τοιαύτη γυνὴ
ὀργήν· φυὴν δὲ πόντος ἀλλοίην ἔχει. |
27 δύ' - δύο | 28 τὴν μὲν... ἡμέρην - den (am) einen Tag (adv.
Akk) | γέγηθα - präs.Pf. v. γηθέω - freue mich | 30 λωίων -
besser (τῆσδε - Gen.comp.) |32 τὴν δ' <ἡμέρην> | οὐκ ἀνεκτός
- unausstehlich | 34 ἄπλητος - unnahbar | 35 ἀμείλιχος - unnachgiebig,
hart | ἀποθύμιος - herzlos, widerwärtig | 36 ἶσα - in gleicher
Weise, ohne Unterschied (adv.Akk.) | 37 ἀτρεμὴς - unbewegt, ruhig
| 37 ἕστηκε - es steht (liegt) still (im Ggsatz. zu μαίνεται) (oder
i.S.v. καθέστηκε ῥ ἐστίν) | 38 ἀπήμων - leidlos, unschädlich
| τὸ χάρμα - Freude | ὁ ναύτης - Seemann | 39 θέρους ἐν ὥρηι - in
der Sommerzeit | βαρύκτυπος - schwer tosend | |
| 43-49 |
6. Die Eselfrau (der widerspenstige
Typ) |
43
44
45
46
47
48
49 |
τὴν δ' ἔκ +τε σποδιῆσ+ καὶ παλιντριβ<έο>ς
ὄνου,
ἣ σύν τ' ἀνάγκηι σύν τ' ἐνιπῆισιν μόγις
ἔστερξεν ὦν ἅπαντα κἀπονήσατο
ἀρεστά· τόφρα δ' ἐσθίει μὲν ἐν μυχῶι
προνὺξ προῆμαρ, ἐσθίει δ' ἐπ' ἐσχάρηι.
ὁμῶς δὲ καὶ πρὸς ἔργον ἀφροδίσιον
ἐλθόντ' ἑταῖρον ὁντινῶν ἐδέξατο. |
43 +τε σποδιῆσ+ σποδείης - aschfarben, aschgrau (ἡ σποδός) |
παλίντριβος - störrisch (durch wiederholte Schläge abgestumpft)
| ὁ ὄνος - Esel (Trägheit, Fresslust, Geilheit) | 44 ἡ ἐνιπή
- harte Anrede, Schelte, Drohung | 45 ὦν - am Ende schließlich
doch | ἔστερξεν ... ἅπαντα - sie schickt sich in alles (gnom. Aor.)
| κἀπονήσατο = καὶ ἐπονήσατο - sie bringt zustande (gnom. Aor.) |
46 ἀρεστός - gefällig, womit man zufrieden sein kann | τόφρα
- inzwischen, unterdessen (obwohl eigentlich anderes zu tun wäre)
| ὁ μυχός - der innerste Raum, hinterste Winkel | 47 προνύξ - προῆμαρ
- ἡ ἐσχάρη - Herd, Altar | 48 ὁμῶς - ἔργον ἀφροδίσιον - "Werk
der Liebe", Geschlechtsverkehr | 49 ἑταῖρον ὁντινῶν - jeden beliebigen
Buhlen | ἐδέξατο (gnom. Aor.) |
| 50-56 |
7. Die Marderfrau (der abgefeimte,
diebische Typ) |
50
51
52
53
54
55
56 |
τὴν δ' ἐκ γαλῆς, δύστηνον οἰζυρὸν
γένος·
κείνηι γὰρ οὔ τι καλὸν οὐδ' ἐπίμερον
πρόσεστιν οὐδὲ τερπνὸν οὐδ' ἐράσμιον.
εὐνῆς δ' ἀδηνής ἐστιν ἀφροδισίης,
τὸν δ' ἄνδρα τὸν περῶντα ναυσίηι διδοῖ.
κλέπτουσα δ' ἔρδει πολλὰ γείτονας κακά,
ἄθυστα δ' ἱρὰ πολλάκις κατεσθίει. |
50 ἡ γαλῆ (γαλέη) - Wiesel, Marder | δύστηνος - unglücklich
| οἰζυρός - jammervoll |γένος prdk. zu τὴν δ' | 51 ἐφίμερος - Sehnsucht
erweckend, reizvoll | 52 τερπνός - erfreulich, ergötzend |
ἐράσμιος - liebenswert | 53 ἀδηνής - unkundig | ἡ ἀφροδισίη εὐνή
- Liebeslager | 54 περάω - dringe ein | ναυσίηι διδόναι -
dem Ekel preisgeben | 55 ἔρδω τινά τί - tue jdm. etw. an, füge
zu | 56 ἄθυστος - nicht geopfert ("carnibus inauspicatis vescitur")
| ἱρά = ἱερά (Opferfleisch) |
| 57-70 |
8. Die Pferdefrau
(der kokette Typ) |
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70 |
τὴν δ' ἵππος ἁβρὴ χαιτέεσς' ἐγείνατο,
ἣ δούλι' ἔργα καὶ δύην περιτρέπει,
κοὔτ' ἂν μύλης ψαύσειεν, οὔτε κόσκινον
ἄρειεν, οὔτε κόπρον ἐξ οἴκου βάλοι,
οὔτε πρὸς ἰπνὸν ἀσβόλην ἀλ<εο>μένη
ἵζοιτ'. ἀνάγκηι δ' ἄνδρα ποιεῖται φίλον·
λοῦται δὲ πάσης ἡμέρης ἄπο ῥύπον
δίς, ἄλλοτε τρίς, καὶ μύροις ἀλείφεται,
αἰεὶ δὲ χαίτην ἐκτενισμένην φορεῖ
βαθεῖαν, ἀνθέμοισιν ἐσκιασμένην.
καλὸν μὲν ὦν θέημα τοιαύτη γυνὴ
ἄλλοισι, τῶι δ' ἔχοντι γίνεται κακόν,
ἢν μή τις ἢ τύραννος ἢ σκηπτοῦχος ἦι,
ὅστις τοιούτοις θυμὸν ἀγλαίζεται. |
57 ἁβρός - weich | χαιτήεις - langhaarig | 58 δούλια ἔργα - "Sklavenarbeit"
| ἡ δύη - Qual, Anstrengung | περιτρέπω - umgehe, gehe aus dem Weg
| 59 ἡ μύλη - Mahlstein, Mühle | ψαύω τινός - rühre etwas
an | τὸ κόσκινον - Sieb | ἄρειεν - Opt.Aor. v. αἴρω - hebe hoch,
nehme in die Hand | 61 ἰπνός - Ofen, Backofen, Küchenherd |
ἡ ἀσβόλη (= ἡ ἄσβολος) - Ruß | ἀλέομαί τι - halte mich fern
von, scheue etw. 63 λοῦται ... ἄπο = ἀπολούεται | πάσης ἡμέρης -
täglich | ὁ ῥύπος - Schmutz | 64 <ἄλλοτε> δίς | τὸ μύρον
- Parfum, Creme (wohlriechendes Öl, Pflanzenextrakt) |
ἀλείφω - salbe, bestreiche | 65 ἡ χαίτη - Mähne | κτενίζω -
kämme, frisiere modisch | φορέω = φέρω (trage gewöhnlich)
| 66 βαθεῖαν - h.: dicht, füllig | τὸ ἄνθεμον = τὸ ἄνθος |
σκιάζω - beschatte | 67 ὦν - schließlich, zuletzt | τὸ θέημα
- Schaustück, Prachtstück | 69 σκηπτοῦχος - "Szepterträger",
König, Herrscher | 70 τοιούτοις - at.causae | θυμὸν - adv.Akk.|
ἀγλαίζομαι - habe meine Freude, ergötze mich |
| 71-82 |
9. Die Affenfrau (der hässliche,
boshafte Typ) |
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82 |
τὴν δ' ἐκ πιθήκου· τοῦτο δὴ διακριδὸν
Ζεὺς ἀνδράσιν μέγιστον ὤπασεν κακόν.
αἴσχιστα μὲν πρόσωπα· τοιαύτη γυνὴ
εἶσιν δι' ἄστ<εο>ς πᾶσιν ἀνθρώποις γέλως·
ἐπ' αὐχένα βραχεῖα· κινεῖται μόγις·
ἄπυγος, αὐτόκωλος. ἆ τάλας ἀνὴρ
ὅστις κακὸν τοιοῦτον ἀγκαλίζεται.
δήν<εα> δὲ πάντα καὶ τρόπους ἐπίσταται
ὥσπερ πίθηκος· οὐδέ οἱ γέλως μέλει·
οὐδ' ἄν τιν' εὖ ἔρξειεν, ἀλλὰ τοῦτ' ὁρᾶι
καὶ τοῦτο πᾶσαν ἡμέρην βουλεύεται,
ὅκως τι κὠς μέγιστον ἔρξειεν κακόν. |
71 ὁ πίθηκος - Affe | διακριδόν - abgesondert, besonders (beim Superlativ:
weitaus, entschieden) | 72 ὀπάζω - lasse folgen, verleihe, gebe zur
Gefährtin | 73 αἴσχιστος - Superl. v. αἰσχρός - hässlich
| τὸ πρόσωπον - Gesicht | 74 εἶσιν = ἔρχεται | ὁ γέλως- Lachen, Gegenstand
des Gelächters | 75 ὁ αὐχήν, ένος - μόγις - kaum, nur mit Mühe
| 76 ἄπυγος - ohne Hintern αὐτόκωλος - nur Glied, nur Haut und Knochen
| τάλας - unglücklich, bedauernswert | 77 ἀγκαλίζομαι - umarme,
halte im Arm | 78 δήνεα - Anschläge, Schliche | τρόποι - "Wendungen",
Listen, Ränke | 80 εὖ ἔρδω - Gegenteil zu ἔρδω... κακόν
(82), κακά (55) |
| 83-93 |
10. Die Bienenfrau |
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93 |
τὴν δ' ἐκ μελίσσης· τήν τις εὐτυχεῖ
λαβών·
κείνηι γὰρ οἴηι μῶμος οὐ προσιζάνει,
θάλλει δ' ὑπ' αὐτῆς κἀπαέξεται βίος,
φίλη δὲ σὺν φιλ<έο>ντι γηράσκει πόσει
τεκοῦσα καλὸν κὠνομάκλυτον γένος.
κἀριπρεπὴς μὲν ἐν γυναιξὶ γίνεται
πάσηισι, θείη δ' ἀμφιδέδρομεν χάρις.
οὐδ' ἐν γυναιξὶν ἥδεται καθημένη
ὅκου λέγουσιν ἀφροδισίους λόγους.
τοίας γυναῖκας ἀνδράσιν χαρίζεται
Ζεὺς τὰς ἀρίστας καὶ πολυφραδεστάτας· |
83 ἡ μέλισσα - Biene | τήν = ταύτην | οἶος - allein | 84 ὁ μῶμος -
Tadel | προσιζάνω τινί - setze mich zu jdm., hafte an | 85 θάλλω -
blühe | ἐπαέξω - fördere, mehre | ὁ βίος - Lebensgut, Wohlstand
| 86 ὁ πόσις - Gatte | ἔτεκον - τίκτω | ὀνομάκλυτος - namhaft,
berühmt | 88 ἀριπρεπής - herausragend, glanzvoll | 89 πάσηισι
= πάσαις | ἀμφιδέδρομα - (präs.Pf. v. ἀμφιτρέχω) umgebe, umschwebe,
umstrahle | χάρις - ἀφροδίσιοι λόγοι χαρίζομαι - schenke jdm. etw.
(aus Gunst), beglücke jdn. mit etw. | 93 πολυφραδής - sehr (höchst)
verständig (Ggsatz.: ἀφραδής) |
| 94-118 |
Zusammenfassende
Kritik des weiblichen Geschlechts |
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
|
τὰ δ' ἄλλα φῦλα ταῦτα μηχανῆι Διὸς
ἔστιν τε πάντα καὶ παρ' ἀνδράσιν μενεῖ.
Ζεὺς γὰρ μέγιστον τοῦτ' ἐποίησεν κακόν,
γυναῖκας· ἤν τι καὶ δοκ<έω>σιν ὠφελεῖν
ἔχοντι, τῶι μάλιστα γίνεται κακόν·
οὐ γάρ κοτ' εὔφρων ἡμέρην διέρχεται
ἅπασαν, ὅστις σὺν γυναικὶ ~πέλεται,
οὐδ' αἶψα Λιμὸν οἰκίης ἀπώσεται,
ἐχθρὸν συνοικητῆρα, δυσμεν<έα> θεῶν.
ἀνὴρ δ' ὅταν μάλιστα θυμηδεῖν δοκῆι
κατ' οἶκον, ἢ θ<εοῦ> μοῖραν <ἢ ἀ>νθρώπου χάριν,
εὑροῦσα μῶμον ἐς μάχην κορύσσεται.
ὅκου γυνὴ γάρ ἐστιν οὐδ' ἐς οἰκίην
ξεῖνον μολόντα προφρόνως δεκοίατο.
ἥτις δέ τοι μάλιστα σωφρονεῖν δοκεῖ,
αὕτη μέγιστα τυγχάνει λωβωμένη·
κεχηνότος γὰρ ἀνδρός, οἱ δὲ γείτονες
χαίρους' ὁρῶντες καὶ τόν, ὡς ἁμαρτάνει.
τὴν ἣν δ' ἕκαστος αἰνέσει μεμνημένος
γυναῖκα, τὴν δὲ τοὐτέρου μωμήσεται·
ἴσην δ' ἔχοντες μοῖραν οὐ γινώσκομεν.
Ζεὺς γὰρ μέγιστον τοῦτ' ἐποίησεν κακόν,
καὶ δεσμὸν ἀμφέθηκεν ἄρρηκτον πέδην,
ἐξ οὗ τε τοὺς μὲν Ἀίδης ἐδέξατο
γυναικὸς εἵνεκ' ἀμφιδηριωμένους
....... |
94 τὸ φῦλον = τὸ γένος | 98 ἔχοντι - abhg. v. δοκέωσιν | τῶι =
τούτῶι | 99 οὐ γάρ κοτ' = ούποτε γάρ | εὔφρων - frohen Sinns, freudig,
heiter | 100 ἅπασαν - prdk. | πέλεται = ἐστίν | 101 αἶψα -
schnell | ὁ λιμός - Hunger (h. personifiziert) | οἰκίης - Gen. separ.
| ἀπωθέω - stoße weg, wehre ab | 102 ὁ συνοικητήρ, ῆρος -
Mitbewohner | δυσμενής, ἐς - übelgesonnen, böswillig |
θεῶν - Gen.partit. | 103 θυμηδέω - bin frohen Sinnes | μοῖραν -
adv.Akk. (wie χάριν) | θ<εοῦ> μοῖραν - durch göttliche
Fügung | ἀνθρώπου χάριν - durch die Gunst eines Menschen
105 κορύσσομαι - rüste mich (ἡ κόρυς, υθος - Helm) |
107 μολών - Part. Aor. (βλώσκω - gehe) | προφρόνως - bereitwillig
| δεκοίατο = δέχοιντο | 109 λωβάομαι - richte Schaden an (behandle
schimpflich, schände) | 110 κέχηνα - (Perf. zu χαίνω - sperre
den Mund auf, gähne) habe Verlangen (hier in sexuellem
Sinn) oder: "ich denke an nichts Böses" | 111 ἁμαρτάνω
- gehe fehl, falle rein | 112 τὴν ἣν = τὴν ἑαυτοῦ | μεμνημένος -
im Gedenken, im Stillen | 113 τοὐτέρου = τοῦ ἑτέρου | μωμάομαι -
tadele, verspotte | 114 ἔχοντες - prädikativ zu ginÅskomen
| 116 ἄρρηκτος - unzerreißbar | ἡ πέδη - Fußfessel |
117 ἐξ οὗ - seit, seitdem | 118 ἀμφιδηριάομαι - streite um jdn.
[mit den beiden letzten Versen bezieht sich Semonides auf Hes.erg.164ff.: τοὺς
δὲ <ὤλεσε Ζεὺς Κρονίδης> καὶ ἐν νήεσσιν ὑπὲρ μέγα λαῖτμα θαλάσσης
| ἐς Τροίην ἀγαγὼν Ἑλένης ἕνεκ' ἠυκόμοιο. | ἔνθ' ἤτοι τοὺς
μὲν θανάτου τέλος ἀμφεκάλυψε, ...] |
29D |
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
|
ἓν δὲ τὸ κάλλιστον Χῖος ἔειπεν ἀνήρ·
"οἵη
περ φύλλων γενεή, τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν"·
παῦροί μιν θνητῶν οὔασι δεξάμενοι
στέρνοις ἐγκατέθεντο· πάρεστι γὰρ ἐλπὶς ἑκάστωι
ἀνδρῶν, ἥ τε νέων στήθεσιν ἐμφύεται.
θνητῶν δ' ὄφρά τις ἄνθος ἔχηι πολυήρατον ἥβης,
κοῦφον ἔχων θυμὸν πόλλ' ἀτέλεστα νοεῖ·
οὔτε γὰρ ἐλπίδ' ἔχει γηρασέμεν οὔτε θανεῖσθαι,
οὐδ', ὑγιὴς ὅταν ἦι, φροντίδ' ἔχει καμάτου.
νήπιοι, οἷς ταύτηι κεῖται νόος, οὐδὲ ἴσασιν
ὡς χρόνος ἔσθ' ἥβης καὶ βιότου ὀλίγος
θνητοῖς. ἀλλὰ σὺ ταῦτα μαθὼν βιότου ποτὶ τέρμα
ψυχῆι τῶν ἀγαθῶν τλῆθι χαριζόμενος. |
Die Zuweisung des Gedichtes an Semonides (Simonides)
ist unsicher. 1 ἓν δὲ τὸ κάλλιστον - doch eins ist das Schöste
(von dem vielen Schönen...) | Χῖος.. ἀνήρ - der Mann aus Chios
ist Homer | 2 οἵη περ... - Hom.Il.6,146-149:
οἵη περ φύλλων γενεὴ τοίη δὲ
καὶ ἀνδρῶν.
φύλλα τὰ μέν τ' ἄνεμος χαμάδις χέει, ἄλλα δέ θ' ὕλη
τηλεθόωσα φύει, ἔαρος δ' ἐπιγίγνεται ὥρη·
ὣς ἀνδρῶν γενεὴ ἣ μὲν φύει ἣ δ' ἀπολήγει. |
τὸ φύλλον - Blatt | ἡ γενεά - Geschlecht, Gattung | 3 παῦρος - klein,
wenig | μιν = αὐτό (τὸ κάλλιστον) | οὔασι = ὠσίν | 4 τὸ στέρνον -
Brust, Herz; στέρνοις ἐγκατατίθεσθαι - sich zu Herzen nehmen
| 6 ὄφρά - solange | πολυήρατος - heißgeliebt | 7 ἀτέλεστος
- unerfüllbar | 8 ἐλπίδα ἔχειν - Erwartung hegen (h.: befürchten)
| γηρασέμεν - Inf.Fut. v. γηράσκω | 9 ὁ κάματος - Mühe, Erschöpfung,
Krankheit | 10 ταύτηι <διά>κειται = οὕτως ἔχει | ποτί = πρός
| ψυχῆι - entweder zu τλῆθι oder zu χαριζόμενος | χαρίζεσθαί τινος
- von etw. schenken, spenden |
Sententiae excerptae:
Griech. zu "Semonides"
Literatur:
zu "Semonides"1520
Behrmann, I.
Der Weiberkatalog des Semonides, oder: Was Sie schon immer über Frauen wussten
in: Forum Classicum 1/1997, S.16-27
2383
Fraenkel, H.
Dichtung und Philosophie des frühen Griechentums. Eine Geschichte der griechischen Epik, Lyrik, Prosa bis zur Mitte des fünften Jahrhunders
New York 1951; München (Beck) 1962
162
Fränkel, H.
Homer. Hesiod. Lyrik (Archilochos .Alkman. Sappho. Alkaios. Semonides. Mimnermos)
in: Dichtung und Philosophie, 1962
1449
Fränkel, H.
Dichtung und Philosophie des frühen Griechentums. Eine Geschichte der griechischen Epik, Lyrik und Prosa bis zur Mitte des 5. Jhs.
München (Beck) 2/1962
302
Marg, W.
Charakter in der Sprache der frühgriech.Dichtung (Semonides. Homer. Pindar.)
Würzburg 1938
1526
Schadewaldt, W.
Die frühgriechische Lyrik. Tübinger Vorlesungen Bd. III
Frankfurt/M (Suhrkamp) 1/1989
 - /Grie/lyr/Semonid02.php - Letzte Aktualisierung: 29.12.2020 - 17:52 |
